Για τον Δημήτρη Τσώκρη

Πηγή : ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Τσώκρης Δημήτριος (1796 – 1875)

Εξέχουσα στρατιωτική προσωπικότητα του 1821 και κατόπιν βουλευτής Άργους. Γεννήθηκε στο Άργος. Οι γονείς του είχαν αποκτήσει άλλα δύο αγόρια μεγαλύτερα, τον Γεώργιο και τον Τάσο, αλλά ο Δημήτριος ήταν ο επιφανέστερος. Ο Δημ. Τσώκρης ταξίδεψε στη Σμύρνη, στην Πόλη και στη Ρωσία και ασχολήθηκε με το εμπόριο. Τον Απρίλιο 1821 επέστρεψε από την Κων/πολη στο Άργος μέσω Ύδρας. Αμέσως οργάνωσε στρατιωτικό σώμα, το οποίο συντηρούσε με δικά του έξοδα, γιατί ορισμένοι γενναίοι μικροκαπεταναίοι, αναγνωρίζοντας τις ικανότηκρητές του, τέθηκαν με τα παλικάρια τους υπό τις διαταγές του.

Ήταν τότε 25 χρονών και ως οπλαρχηγός Άργους προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα. Με τη γενναιότητα και τις στρατιωτικές του αρετές πολύ γρήγορα αναδείχθηκε πρώτος στρατιωτικός της επαρχίας Άργους. Έλαβε μέρος στη μάχη του Ξεριά – Απρίλιο του 1821- και προσπάθησε να σώσει τον άμαχο πληθυσμό από την οργή του Κεχαγιάμπεη. Επίσης, έλαβε μέρος στην πολιορκία του Ναυπλίου, όπου διακρίθηκε σε διάφορες συμπλοκές, και λίγο μετά έγινε πολιτάρχης Άργους. Όταν ο Δράμαλης εισέβαλε στην Αργολίδα με την πολυάριθμη στρατιά

του τον Ιούλιο1822, πρώτος ο Τσώκρης έδωσε εντολή να κάψουν τον κάμπο, για να περιέλθει ο εχθρός σε δύσκολη θέση. Δεν πολέμησε όμως στα Δερβενάκια είχε μείνει πίσω, στους Μύλους, με τους άλλους καπεταναίους. Λίγο αργότερα όμως, το Νοέμβριο 1822, πολέμησε στον Άγιο Σώστη, όταν περνούσαν από το στενό εχθρικές εφοδιοπομπές. Πολέμησε ακόμα σε πολλές μάχες – στα Μεγάλα Δερβένια, στην Αθήνα, στη Ναύπακτο- και πολλές φορές εναντίον του Ιμπραήμ. Κατά τον εμφύλιο πόλεμο είχε ταχθεί με το μέρος του Κολοκοτρώνη. Ο Γέρος του Μοριά τον εκτιμούσε πολύ και στα γράμματά του τον προσφωνούσε «παιδί μου Δημήτρη Τζόκρη». Όταν μαζεύονταν στο Άργος για την Α΄ Εθνοσυνέλευση, ο Κολοκοτρώνης έστειλε τον Τσώκρη να συναντήσει τον Αντώνη Οικονόμου και να τον προστατεύσει, αλλά δεν πρόλαβε, τον είχαν σκοτώσει στη θέση Ξεριά Άργους.

Επίσης, μεγάλη εκτίμηση του έτρεφε και ο Ιωάννης Καποδίστριας, τον οποίο φιλοξενούσε ο στρατηγός στο σπίτι του, όταν ερχόταν στο Άργος. Ο Τσώκρης τιμήθηκε με πολλά αξιώματα. Ήταν πρόεδρος του στρατοδικείου που καταδίκασε σε θάνατο τον δράστη της δολοφονίας του κυβερνήτη Γεώργιο Μαυρομιχάλη. Ήταν πληρεξούσιος Άργους στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση Άργους (1829) και στην Ε΄, που έγινε μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια (1831). Επίσης, κατά την περίοδο της στρατιωτικής αναρχίας (1831-1833) προσπάθησε να προστατεύσει την επαρχία του από τα Ρουμελιώτικα στρατεύματα και από την οργή των Γάλλων, που ματοκύλησαν το Άργος στις 4 Ιαν. 1833.

Στον πολιτικό στίβο αναδείχθηκε μετά την επανάσταση του 1843, οπότε αρχίζει ο συνταγματικός βίος της χώρας μας. Μέχρι το θάνατό του σχεδόν μεσουρανούσε το πολιτικό άστρο του Τσώκρη στην επαρχία Άργους. Ο στρατηγός Τσώκρης δεν ήταν μόνο πετυχημένος πολιτικός αλλά και μέγας κομματάρχης και πολιτικάντης και επηρέαζε σε ύψιστο βαθμό τα πολιτικά πράγματα στην ιδιαίτερη του πατρίδα. Ο ίδιος διετέλεσε επί σειρά ετών βουλευτής. Παράλληλα ανέδειξε στο βουλευτικό αξίωμα τους γιους του Νικόλαο και Γεώργιο και τον αδελφό του Γεώργιο, ο οποίος διετέλεσε και δήμαρχος. Δήμαρχοι διετέλεσαν και οι σύγγαμβροί του Κων/νος Βώκος και Κων/νος Ροδόπουλος. Ο Δημήτριος Τσώκρης ήλεγχε τη Δημοτική Αρχή από το 1838 έως το 1855.

Είχε τιμηθεί με πολλά παράσημα και είχε διατελέσει και υπασπιστής του Γεωργίου Α΄. Κατά τη Ναυπλιακή επανάσταση (1η Φεβρ.1862) έλαβε μέρος κατά του βασιλιά Όθωνα και ως πρωτεργάτης του κινήματος δεν έλαβε αμνηστεία, αλλά εξορίστηκε και βρέθηκε στη Σμύρνη κι από εκεί στη Μεσσήνη της Σικελίας.

Μετά την έξωση του Όθωνα επέστρεψε και έγινε δεκτός με ενθουσιασμό. Παρά τη λαμπρή πολιτική σταδιοδρομία του, ο Τσώκρης στην οικογενειακή του ζωή ατύχησε.

Παντρεύτηκε το 1827 τη Μαριγώ, κόρη του Αναγν. Ιατρού, εξαιρετική αρχοντοπούλα, με την οποία απέκτησε έξι αγόρια και τρία κορίτσια. Δύο αγόρια πέθαναν σε βρεφική ηλικία, τα πιο πολλά από τα παιδιά του έμειναν άγαμα ή πέθαναν πριν απ’ αυτόν όπως και η γυναίκα του η Μαριγώ (1867) και δεν είχε την ευτυχία να χαρεί ούτε ένα εγγονάκι. Η Ελένη, το στερνοπαίδι του, παντρεύτηκε τον Ανδρέα Καρατζά .

Ο ίδιος πέθανε στην Αθήνα και κηδεύτηκε στο Άργος ενταφιάστηκε στο ΝΑ άκρο του περιβόλου του Αι-Γιάννη. Εκεί αναπαύονται και όλα τα άλλα μέλη της οικογένειάς του.

 

Στον Φωτάκο διαβάζουμε:

Οὗτος κατήγετο ἀπό τὴν πόλιν τοῦ Ἄργους. Ἐπανελθὼν δὲ ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν μετὰ τὴν ἀρχὴν τῆς ἐπαναστάσεως παρουσιάσθη ὡς ἀρχηγὸς τῆς Ἐπαρχίας Ἄργους, βοηθούμενος ἀπὸ τοὺς ἀδελφούς του καὶ λοιποὺς συγγενεῖς. Διέπρεψε δὲ κατὰ τὴν πολιορκίαν τοῦ Ναυπλίου, καὶ κατὰ τὴν εἰσβολὴν τοῦ Δράμαλη εἰς τὴν Ἀργολίδα πολὺ ἐχρησίμευσε, γνωρίζων τὰς θέσεις ὡς ἐντόπιος. Εὑρέθη δὲ καὶ εἰς διαφόρους ἀκροβολισμοὺς καὶ μάχας ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τοῦ Παλαιοκάστρου τοῦ Ἄργους, κατ᾿ ἐξοχὴν δὲ εἰς τὸ καύσιμον τῶν δεματίων καὶ λοιπῶν τροφίμων. Εἰς δὲ τὴν μάχην τοῦ Ἁγίου Σώστη ὅπου ἐφονεύθη ὁ Παπᾶ Ἀρσένης Κρέστης, ὁ Τσώκρης ἠρίστευσε πρῶτος ἐλθὼν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ καταλαβὼν τὰ νῶτα την Τούρκων μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας, κατόπιν δὲ τούτου ἦλθον ἀπὸ τὸ Στεφάνι τὸ ἀπόσπασμα τοῦ Νικήτα, ὁ Χατσῆ Χρῆστος καὶ οἱ λοιποὶ, καὶ οὕτω ἐσώθη ἡ μάχη. 

Ὁ Τσώκρης ἐπολέμει μέχρις ὅτου οἱ Τοῦρκοι ἐχάθηκαν ἀπὸ τὴν Ἀργολίδα καὶ τὴν Κόρινθον, καὶ ὕστερα ὅταν ἦλθεν ὁ Ἰμβραὴμ ἐξεστράτευσε καὶ αὐτὸς κατὰ τῶν Ἀράβων ὑπὸ τὴν στραταρχίαν τοῦ Κυριάκου Σκούρτη. Εἰς δὲ τὴν μάχην τὴν γενομένην εἰς τοὺς Παλαιοὺς Ἀβαρίνους, ὁ Ἰβραὴμ Πασᾶς ἐπολιόρκησε στενὰ τοὺς ἐν τῷ φρουρίῳ Ἕλληνας, οἱ ὁποῖοι, μὴ ἔχοντες τροφὰς, πολεμοφόδια καὶ καμμίαν ἐλπίδα βοηθείας, παρεδόθησαν εἰς τὸν Ἰβραὴμ διὰ συνθήκης, ἀφήσαντες τὰ ὅπλα των. Μεταξὺ τῶν παραδοθέντων Ἑλλήνων ἦτο καὶ ὁ Τσώκρης μὲ τοὺς ὑπ᾿ αὐτὸν στρατιώτας καὶ καπεταναίους, οἵτινες μετὰ ταῦτα ὁπλισθέντες ἐπολέμησαν τὸν ἐχθρόν.

    

Πηγές

• Δημητρίου Κ. Βαρδουνιώτου, « Καταστροφή του Δράμαλη », Εκ των τυπογραφείων Εφημερίδος ¨Μορέας¨, Εν Τριπόλει 1913.    
• Οδυσσέα Κουμαδωράκη, « Άργος το πολυδίψιον » Εκδόσεις Εκ Προοιμίου, Άργος 2007.
• Φωτίου Χρυσανθόπουλου ή Φωτάκου, Πρώτου Υπασπιστού του Θ. Κολοκοτρώνη, « Βίοι Πελοποννησίων Ανδρών », Εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου 1888.