Ισλανδία...Πως να φτιάξεις ενα νέο σύνταγμα

www.defencenet.gr
Οι Ισλανδοί πολίτες γράφουν... ιστορία, διαμορφώνοντας τον καταστατικό χάρτη της χώρας τους μέσω Facebook, Twitter, Youtube και μιας ειδικής ιστοσελίδας. Η άμεση Δημοκρατία του αθηναϊκού χρυσού αιώνα ξαναγεννιέται, πολύ μακριά από το λίκνο της, στην παγωμένη Ισλανδία, όπου μετά το πολιτικό-οικονομικό σοκ του 2008, οι πολίτες συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του νέου Συντάγματος της χώρας.
Αφού έσυραν τον πρώην πρωθυπουργό Γκέιρ Χάαρντε στα δικαστήρια με την κατηγορία της βαριάς αμέλειας στην τραπεζική κρίση και αρνήθηκαν να αποζημιώσουν τις αγγλικές και ολλανδικές τράπεζες για την επενδυτική φούσκα Icesave, οι 320.000 Ισλανδοί συμμετέχουν στη σύνταξη του νέου Συντάγματος για μεγαλύτερη διαφάνεια και ανάληψη ευθύνης από τους πολιτικούς αλλά και τους πολίτες.

Η οικονομική κρίση που οδήγησε την Ισλανδία στην κατάρρευση είχε ως συνέπεια ο "λαός των ψαράδων" να αφυπνιστεί και να επαναστατήσει, όχι όμως βγαίνοντας στους δρόμους, αλλά παίρνοντας το μέλλον του στα χέρια του.
Το ισχύον Σύνταγμα της χώρας έχει αλλάξει επτά φορές μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας από τη Δανία το 1944, ωστόσο οι βασικές του αρχές δεν έχουν αλλάξει από το 1874. Εδώ και δύο χρόνια είχαν ξεκινήσει οι διαδικασίες για την αναθεώρησή του, ενώ η δημόσια διαβούλευση ξεκίνησε στις 6 Απριλίου, όταν ανέλαβε επισήμως τα καθήκοντά του το Συνταγματικό Συμβούλιο, μια 25μελής ομάδα πολιτών που εξελέγησαν από τον λαό και διορίστηκαν από τη Βουλή να μελετήσουν και να παρουσιάσουν το νέο νομοθέτημα.
Η ομάδα αυτή δεχόταν καθημερινά μέχρι τις 29 Ιουλίου τα σχόλια και τις προτάσεις των συμπατριωτών τους μέσω ίντερνετ, που έφτασαν τις 3.500 καθημερινά. Το τελικό κείμενο παραδόθηκε στο Κοινοβούλιο και θα υποβληθεί σε δημοψήφισμα πριν επικυρωθεί.
Τα 9 κεφάλαια και 114 άρθρα που απαρτίζουν το νέο Σύνταγμα διέπονται από μια έντονη διάθεση για μεγαλύτερη λαϊκή συμμετοχή, διαφάνεια και ανάληψη ευθύνης από τους πολιτικούς αλλά και τους πολίτες.
Στο κείμενο, το οποίο θα είναι το πιο πρωτοποριακό νομικό κείμενο που έχει υιοθετήσει ποτέ ευρωπαϊκή χώρα, ρυθμίζονται με μεγάλη λεπτομέρεια οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες, όπου εισάγονται καινούργια στοιχεία, όπως λόγου χάρη το γεγονός πως μια πρόταση μομφής εναντίον πρωθυπουργού (οι πρωθυπουργοί εκλέγονται από το Κοινοβούλιο) θα πρέπει απαραιτήτως να συνοδεύεται από εισήγηση για το πρόσωπο που θα τον αντικαταστήσει.
Αναφέρεται ακόμη ότι ουδείς υπουργός δύναται να παραμείνει στο ίδιο αξίωμα για περισσότερα από 8 χρόνια, ενώ όποιος γίνεται μέλος της κυβέρνησης θα πρέπει αυτομάτως να εγκαταλείπει τη βουλευτική του ιδιότητα.
Ο καινοτόμος χαρακτήρας και η παντελής έλλειψη των συμβατικών αγκυλώσεων που έχουν τα κλασικά ευρωπαϊκά συνταγματικά κείμενα είναι εμφανή ήδη από την εισαγωγή:
"Εμείς, που κατοικούμε στην Ισλανδία, θέλουμε να δημιουργήσουμε μια δίκαιη κοινωνία, όπου όλοι είναι ίσοι. Η διαφορετική καταγωγή μας, μας κάνει πιο πλούσιους ως σύνολο και μαζί έχουμε την ευθύνη για την κληρονομιά στις επόμενες γενιές, τη γη και την ιστορία, τη φύση, τη γλώσσα και τον πολιτισμό".