Η λειτουργία του Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Διδύμων την πρώτη 10/ετία του 20ου αιώνα (1900-1909)

 Γιάννης Σπετσιώτης – Τζένη Ντεστάκου

Η ανατολή του 20ου αιώνα βρίσκει τα Δίδυμα να έχουν δύο Δημοτικά Σχολεία ένα για τα αγόρια κι ένα για τα κορίτσια. Στεγάζονταν σε δύο διδακτήρια «τύπου Συγγρού», των Αρρένων ως 2/τάξιο (1900) και των Θηλέων ως μονοτάξιο (1901).

Διδάσκαλοι

·     Γεώργιος Παπαπροκοπίου: Πρωτοβάθμιος διδάσκαλος. Μετατέθηκε «προς το συμφέρον της εκπαιδεύσεως και τη συγκαταθέσει του αρμοδίου Δημοτικού Συμβουλίου» με την υπ’ αριθμ. 17272/29 Σεπτεμβρίου 1900 που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.234/29 Σεπτεμβρίου 1900 στο Α΄ πλήρες Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Κρανιδίου. Ο Γεώργιος Παπαπροκοπίου ήταν εκπαιδευτικός ιδιόρρυθμος εξαιρετικά εριστικός και τακτικά απασχολούσε την υπηρεσία με την συμπεριφορά του. Για τον λόγο αυτό ήταν συχνές οι απολύσεις και οι δυσμενείς μετακινήσεις του.

·     Γεώργιος Τζινιέρης: Φαίνεται πως διορίστηκε στο σχολείο το 1901 μετά τον Γεώργιο Παπαπροκοπίου. Ο Γεώργιος Τζινιέρης απολύθηκε από το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμων τον μεθεπόμενο χρόνο, 1903 , σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Ξγ΄(63)/10 Σεπτεμβρίου 1903 πράξη του Εποπτικού Συμβουλίου.

·    

 Δημήτριος Παπαδήμας: Διδάσκαλος «Γ΄ τάξεως». Τοποθετήθηκε με την υπ’ αριθμ. 15546/31 Αυγούστου 1894 πράξη του Υπουργείου που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 195/31 Αυγούστου 1894 και κοινοποιήθηκε στον ενδιαφερόμενο στις 3 Σεπτεμβρίου 1894. Αφού διορίστηκε στο σχολείο της Κουνουπίτσας Μεθάνων ζήτησε μετάθεση «δι’ άλλο σχολείον» για λόγους υγείας. Μετατέθηκε στο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμων και παρέμεινε μέχρι τις 15 Ιουνίου 1908, οπότε, σύμφωνα πάντα με το σχετικό έγγραφο, απεβίωσε. Από τις έρευνές μας διαπιστώσαμε ότι ο Δημ. Παπαδήμας το σχολικό έτος 1888-1889 απολύθηκε με βαθμό «λίαν καλώς» 8 από την Γ΄ τάξη του Ελληνικού Σχολείου Ναυπλίου. Ήταν τότε 14 χρόνων, επάγγελμα πατέρα κτηματίας, με Σχολάρχη τον Βαρθολομαίο Παναγιωτόπουλο, ο οποίος υπογράφει και το απολυτήριό του. Τέλος, σύμφωνα με πληροφορία που μας έδωσε ο αγαπητός φίλος Θανάσης Τσατσαρός, διδάσκαλος, ο Δημήτριος Παπαδήμας ήταν αδελφός της γιαγιάς του, Όλγας Χατζίκου.

Για τους ανωτέρω διδασκάλους το Εποπτικό Συμβούλιο με την υπ’ αριθμ. Νη΄(58^η)/30 Ιουνίου 1902 αποφαίνεται ότι: Η εργασία των δύο διδασκάλων των Διδύμων, σύμφωνα με την αναφορά του επιθεωρητή Ιωάννη Μεγαρέα, του μεν Δημητρίου Παπαδήμα, δεν ήταν καλή και «ιδίως εν τη αναγνώσει της Α΄ τάξεως». Οι μαθητές με μεγάλη δυσκολία μπορούν να ενώσουν σε συλλαβάς τα γράμματα ακόμη και στις ανώτερες τάξεις. Αλλά ούτε και του άλλου διδασκάλου, Γεωργίου Τζινιέρη, η εργασία που παρουσίασε κρίνεται ικανοποιητική. «Δια τούτο μόνον απόλυσις του ταιριάζει». Τελικά ο Γεώργιος Τζινιέρης απολύθηκε, ενώ ο Δημήτριος Παπαδήμας συνέχισε να εργάζεται και τα επόμενα χρόνια με ιδιαίτερη μάλιστα επιτυχία.

·     Χρήστος Δήμας: Πρωτοβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε με πρώτο διορισμό στο Σχολείο από το Εποπτικό Συμβούλιο στις 19 Σεπτεμβρίου 1903. Απολύθηκε με την υπ’ αριθμ. 2039/30 Ιανουαρίου 1907 Υπουργική πράξη, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.25/8 Φεβρουαρίου 1907 που του κοινοποιήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 1907. Η απόλυση έγινε με εισήγηση του Εποπτικού Συμβουλίου με την υπ’ αριθμ. Πθ΄(89)/15 Ιανουαρίου 1907 πράξη του, «διότι κατετάχθην εν τω Στρατώ».

·     Γεώργιος Πέτρου: Δευτεροβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε «εις το εν Διδύμοις πλήρες Δημοτικόν Σχολείον αρρένων επί βαθμώ και μισθώ καθορισθησομένου υπό του Εποπτικού Συμβουλίου». Η τοποθέτηση έγινε με την υπ’ αριθμ. 7577/23 Δεκεμβρίου 1906 πράξη του Νομάρχη Αργολίδας που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ.17/2 Ιανουαρίου 1907 και του κοινοποιήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1907. Είχε τότε προϋπηρεσία 5 έτη, 11 μήνες, 11 ημέρες.

·     Δημήτριος Πετράκης: Τριτοβάθμιος διδάσκαλος. Τοποθετήθηκε στο σχολείο με πρώτο διορισμό στις 19 Φεβρουαρίου 1908 και εισήγηση του Δημοτικού Συμβουλίου.

Οι μαθητές (ενδεικτικά):

Ø Σχολικό έτος: 1904-1905

Εγγραφέντες: Α΄ πενήντα (50), Β΄ είκοσι έξι (26), Γ΄ δεκατέσσερις (14), Δ΄ δεκαπέντε (15)

Φοιτήσαντες: Α΄ δεκαεπτά (17), Β΄ είκοσι δύο (22), Γ΄ δεκατέσσερις (14), Δ΄ δεκατρείς(13)

Σύνολο:105/66

Διδάσκαλοι: Χρήστος Δήμας και Δημήτριος Παπαδήμας

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί ο μεγάλος αριθμός των μαθητών που ενεγράφησαν στην Α΄ τάξη σε σχέση με αυτούς που φοίτησαν τελικά.

Ø Σχολικό έτος: 1905-1906

Φοιτώντες: Α΄ πενήντα (50), Β΄ είκοσι δύο (22), Γ΄ δεκαέξι(16), Δ΄ δεκαπέντε (15), Ε΄ δώδεκα (12)

Εξετασθέντες: Α΄ τριάντα πέντε (35), Β΄ είκοσι ένας (21), Γ΄ δεκαπέντε (15), Δ΄ δεκατρείς (13) Ε΄ δώδεκα (12)

Σύνολο:115/96

Διδάσκαλοι: Χρήστος Δήμας και Δημήτριος Παπαδήμας

Ø Σχολικό έτος: 1906-1907

Φοιτώντες: Α΄ σαράντα δύο (42), Β΄ είκοσι οκτώ (28), Γ΄ δεκαεννέα (19), Δ΄ δεκαεπτά (17), Ε΄ έξι (6), Στ΄ δώδεκα (12)

Εξετασθέντες: Α΄ σαράντα (40), Β΄ είκοσι τέσσερις (24), Γ΄ δεκαπέντε(15), Δ΄ δεκαπέντε (15), Ε΄ έξι (6), Στ΄ επτά (7)

Σύνολο:124/107

Το ανωτέρω σχολικό έτος λειτούργησαν στο σχολείο οι Ε΄ και Στ΄ τάξεις.

Ø Σχολικό έτος: 1907-1908

Εξετασθέντες: Α΄ είκοσι πέντε (25), Β΄ τριάντα ένας (31), Γ΄ δεκαοκτώ(18), Δ΄ επτά (7), Ε΄ πέντε (5), Στ΄ δύο (2)

Εγγραφέντες: Α΄ τριάντα επτά (37), Β΄ τριάντα δύο (32), Γ΄ είκοσι δύο (22), Δ΄ δώδεκα (12), Ε΄ επτά (7), Στ΄ τέσσερις (4)

Σύνολο: 88/114

Διδάσκαλοι: Γεώργιος Πέτρου και Δημήτριος Πετράκης

Οι προαναφερόμενοι αριθμοί μαθητών διαφέρουν ελάχιστα στις διάφορες καταστάσεις που βρέθηκαν. Οι κάτοικοι της σχολικής περιφέρειας των Διδύμων ήταν χίλιοι εξακόσιοι τρεις (1.603).

Το διδακτήριο

Από το 1900 το σχολείο στεγαζόταν στο 2/θέσιο διδακτήριο τύπου Καλλία -Ανδρέα Συγγρού. Σύμφωνα με το έντυπο του Υπουργείου «Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως»- Γραφείο Αρχιτεκτόνων έκδοση 1910, το Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Διδύμων είναι 2/τάξιο, χωρητικότητας εκατόν οκτώ (108) μαθητών, με δαπάνη κατασκευής δεκαοκτώ χιλιάδες εννιακόσιες πενήντα πέντε δραχμών (18.955 δρχ. Το οικόπεδο αγοράστηκε εκατόν είκοσι έξι δραχμές και πέντε λεπτά (126,05 δρχ,), ενώ το ενοίκιο που θα καταβαλλόταν από τον Δήμο θα ήταν, ενδεικτικά, διακόσιες πενήντα δραχμές (250 δρχ.) κατ’ έτος.

Τον σχετικό πίνακα είχε υποβάλλει στη Βουλή ο τότε Υπουργός Παιδείας Σπ. Στάης.

Επίσης σε άλλο έντυπο αναφέρεται ότι «τα διδακτήρια Καλλία» εκτός από τα λειτουργικά προβλήματα (προσανατολισμός, χωρητικότητα) και τις φθορές λόγω συνηθισμένης χρήσης, όπως εντοπίζονται στις εκθέσεις των σχολικών αρχιτεκτόνων και στις αιτήσεις επισκευών, παρουσιάζουν σάπισμα των ξύλων της οροφής και της στέγης που οφείλεται στην κακή συντήρηση και ρωγμές στην τοιχοποιία από κακοτεχνίες».

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 97/5 Νοεμβρίου παρ.10/907 πράξη του, το Εποπτικό Συμβούλιο ενέκρινε την τοποθέτηση «των ελλειπόντων υαλοπινάκων εις το εν Διδύμοις διδακτήριον αρρένων, την διόρθωσιν των θυρών και των παραθύρων, του υδροχρωματισμού συμφώνως δια των υπ’ αριθμ. 449 και 450 εγγράφων του κ. Δημάρχου Διδύμων υποβληθέντος προϋπολογισμού δαπανών».

Ο εξοπλισμός (όργανα και σκεύη)

Σύμφωνα με την απογραφή των τελευταίων χρόνων της 10/ετίας το σχολείο διέθετε:

Θρανία: είκοσι έξι(26)

Έδρες: τρεις (3)

Τραπέζι: ένα (1)

Μαυροπίνακες: τρεις (3)

Καθίσματα: οκτώ (8)

Σειρά γραμμάτων και αριθμών: μία (1)

Εικόνες Καινής Διαθήκης τριάντα: (30)

Χάρτες: τρεις (3)

Θερμάστρες: δύο (2)

Ειδικότερα το Εποπτικό Συμβούλιο με την υπ’ αριθμ. Νδ΄(54)/22 Δεκεμβρίου 1901 πράξη του «περί σχηματισμού σχολικών βιβλιοθηκών, επισκευής και αντικατάστασης του παλαιού υλικού, αγορά βιβλίων κ.λπ. ενίσχυσε το σχολικό ταμείο με το ποσό των χιλίων τετρακοσίων τριάντα δραχμών (1.430 δρχ.)».

Καταγράφουμε, επίσης, την υπ’ αριθμ. Οε΄(75)/12 Νοεμβρίου 1904 παρ.6β, πράξη του Εποπτικού Συμβουλίου με την οποία χορηγούνται στο σχολείο Μαθητολόγιο, τρία παραπετάσματα, «κουρτίνες εκ λινού υφάσματος δια τα τρία προς μεσημβρίαν παράθυρα του σχολείου, μιας σειράς εικόνων Καινής Διαθήκης, μιας σειράς εικόνων κοινών γραμμάτων και αριθμών, χάρτην των Ελληνικών χωρών και τίνας υαλοπίνακας».

Τέλος με την υπ’αριθμ.97/5 Νοεμβρίου 1907 πράξη του το Εποπτικό Συμβούλιο εισηγήθηκε τη χορήγηση γεωγραφικών πινάκων της Ελλάδος, των Ελληνικών χωρών και της Ευρώπης, σειρά εικόνων της «Ιεράς» και της Ελληνικής Ιστορίας καθώς και σειρά κηπουρικών εργαλείων.

Πηγή:

·     Γ.Α.Κ. - Υ.Ε.Δ.Ε Δ΄, «Υλικό αταξινόμητο»

·     Γ.Α.Κ. Νομού Αργολίδας, Μητρώα και Μαθητολόγια, Γενικοί Έλεγχοι Σχολείου Διδύμων.

Βοηθήματα:

Καλαφάτη Ελένη: «Τα σχολικά κτίρια της Α/θμιας Εκπαίδευσης», Αθήνα, 1988.