Τρία ενδιαφέροντα άρθρα για τον τουρισμό στην Ελλάδα

Δημοσιεύουμε τρία άρθρα του Φώτη Κοκοτού απο το CNA NEWS.  που αφορύν τον τουρισμό στην Ελλάδα

Φώτης Κοκοτός είναι επιχειρηματίας του τουρισμού και των κατασκευών, Διευθύνων Σύμβουλος της Elounda Real Estate Development, και μέλος της διοίκησης της Ελούντα Α.Ε., της οικογενειακής ξενοδοχειακής επιχείρησης στην οποία εργάστηκε από μαθητής Γυμνασίου.
Ασχολείται με μελέτες και κατασκευές έργων τουριστικής φύσης (ξενοδοχεία, σπα, συνεδριακά, κ.ο.κ.) ενώ ταυτόχρονα επενδύει στην ανάπτυξη παραθεριστικών τουριστικών κατοικιών. Αρθρογραφεί τακτικά στον ημερήσιο τύπο σχετικά με τον Τουρισμό, το Περιβάλλον, και θέματα πολιτικής επικαιρότητας, όντας υποψήφιος βουλευτής Λασιθίου με τη ΔΡΑΣΗ.
Είναι απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών, όπου πρώτευσε στην τάξη του, και αποφοίτησε με άριστα επίσης από το Τμήμα Φυσικών Επιστημών του Cambridge University στο Ηνωμένο Βασίλειο και της Σχολής Πολιτικών και Περιβαλλοντικών Μηχανικών του UCLA στις ΗΠΑ, ενώ γνωρίζει άπταιστα την Αγγλική γλώσσα, πολύ καλά τη Γερμανική, καλά την Ιταλική, ενώ ομιλεί επίσης τη Γαλλική και Ισπανική.
Υπηρέτησε τη θητεία του ως αλεξιπτωτιστής σε επίλεκτη μονάδα ειδικών αποστολών (Ε.Τ.Α.), και ασχολείται με την ελεύθερη πτώση, την ιστιοπλοΐα, το water polo, και εν γένει με τα σπορ. Διαβάζει κλασσική νεοελληνική λογοτεχνία, σύγχρονη οικονομική και πολιτική ανάλυση, καθώς και επιστημονικές επιθεωρήσεις έρευνας και τεχνολογίας.
Γεννηθείς το 1974, είναι πατέρας τριών κοριτσιών με τα οποία θα ήθελε να μπορεί να περνά περισσότερο χρόνο καθώς ταξιδεύει συχνά για δουλειές.

Έγραψα πριν από λίγο καιρό ένα άρθρο για τον Τουρισμό και το περιβάλλον που κίνησε ένα συμπολίτη μου να με ρωτήσει: «μα γιατί επιμένεις ότι χρειάζεται να φτιάξουμε γήπεδα γκολφ;». Η απάντησή μου, που νομίζω ότι του έδωσε πολλές ευκαιρίες να ξανασκεφτεί το πώς αντιλαμβάνεται τον Τουρισμό, ήταν μια ευκαιρία να εξηγήσω πόσο σημαντικός θα είναι ο Τουρισμός για την ανάπτυξη της οικονομίας μας συνολικά.

Υπάρχουν πολλοί ρομαντικοί που θεωρούν ότι ο Τουρισμός πρέπει να γίνεται μόνο με μικρά
ξενοδοχεία ποιότητας, όπου όλοι οι επισκέπτες θα είναι υψηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, θα ξέρουν από αρχαία ιστορία και σύγχρονη γαστρονομία, θα ξοδεύουν στα μαγαζιά κλπ. Έτσι, καταλήγουν να σνομπάρουν αυτούς που τους ενοχλούν: από τους έφηβους που πίνουν μπύρες ως τους ηλιοκαμένους που δεν κουνιούνται απ’ τις ξαπλώστρες, κι από τους all-inclusive ως τους γκολφέρ. Αυτή η στάση «δε μ’ αρέσουν οι προτιμήσεις σου, άρα δεν είσαι καλοδεχούμενος» είναι τελείως αντίθετη στο πνεύμα της φιλοξενίας και την ανάγκη της χώρας μας για τουριστικά έσοδα.

Είχα ξεκινήσει σ’ εκείνο το άρθρο για το γκολφ και εξηγούσα ότι τα υποτιθέμενα «οικολογικά» επιχειρήματα εναντίον του (ολυμπιακού, πλέον) αθλήματος αυτού είναι ανεδαφικά, και τα καταρρίπτω εύκολα για όποιον με ρωτήσει. Στην πραγματικότητα, όμως, ο λόγος που ο κόσμος δε θέλει τα γήπεδα γκολφ είναι γιατί δεν του αρέσει σα χόμπι, γιατί είναι ξένο προς τις συνήθειές του, και γιατί στην Ελλάδα έχει χαρακτηριστεί άθλημα της «άρχουσας» τάξης. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, είναι άλλη μια συντηρητική έκφραση του ταξικού συμπλέγματος που μας κατατρύχει. Κάπως έτσι είναι και η απέχθεια προς το «all-inclusive». Οι πελάτες αυτοί θεωρούνται «κατώτεροι» από τους άλλους, επειδή δεν ξοδεύουν στα μαγαζιά έξω, και άρα δεν είναι αποδεκτοί από μία συντηρητική κοινωνία που βλέπει τον πελάτη μόνο ως πηγή εσόδων, όχι σα φιλοξενούμενο της χώρας. Όταν δε βλέπουμε το δικό μας πολιτισμικό επίπεδο, όπου οι «λεφτάδες» τα σπάνε στα μπουζούκια με λουλούδια και φτηνές σαμπάνιες, αλλά ταυτόχρονα έχουμε στήσει ολόκληρες γειτονιές για τους νεαρούς που πίνουν μπύρες μέχρι τελικής πτώσεως, κάπου έχουμε χάσει το δρόμο. Σίγουρα, είναι ανάγκη ν’ αντιληφθούμε τις παρακάτω απλές αλήθειες.

Κατ’ αρχάς, το “all-inclusive” είναι μια παγκόσμια τάση της αγοράς που ολοένα αυξάνεται, οπότε είναι σίγουρο ότι θα φέρνει όλο και περισσότερο χρήμα στα ξενοδοχεία της χώρας μας, και άρα στους υπαλλήλους των ξενοδοχείων, τους προμηθευτές τους, τους συνεργάτες τους, την εφορία και τις τοπικές δημοτικές αρχές. Επίσης, κατ’ αρχήν, είναι ένα σύστημα που κερδίζει έδαφος γιατί έχει τεράστια πλεονεκτήματα για τον καταναλωτή: πληρώνεις μία φορά, στη χώρα σου και στο δικό σου νόμισμα, για ένα και μοναδικό πακέτο διακοπών που έχει πλήρη νομική κάλυψη για οτιδήποτε απρόοπτο. Μπορείς να το αγοράσεις δώρο στην οικογένειά σου για τα Χριστούγεννα και να είσαι διασφαλισμένος πως ό,τι και να συμβεί θα λάβεις την αξία των χρημάτων σου. Ακόμη και αν απεργούν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, ακόμη κι αν κλείσουν οι συνδικαλιστές τα λιμάνια, ακόμη κι αν σε παρατήσει ο ταξιτζής στην εθνική αντί για το αεροδρόμιο, θα αποζημιωθείς πλήρως και θα μπορείς και να κυνηγάς τον πράκτορά σου στα δικαστήρια της δικής σου χώρας. Για τον καταναλωτή είναι μια ασφάλεια έναντι της Ελληνικής ανασφάλειας, την οποία – είμαι σίγουρος – θα αγόραζαν και πολλοί Έλληνες για τις δικές τους διακοπές, αν ήταν διαθέσιμη.

Υπάρχουν μερικά νούμερα που πείθουν περισσότερο απ’ τ’ άλλα. Ένα είναι το εξής: η μελλοντική ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας θα προέλθει κατά 50% από τον Τουρισμό (αρχικά ήταν 40% στη μελέτη της McKinsey, αλλά η συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εκμηδενίστηκε μετά τις έκτακτες εισφορές 35%). Θα το ξαναγράψω γιατί είναι πολύ σημαντικό: η Μισή Ανάπτυξη της Οικονομίας θα προέλθει από τον Τουρισμό! Έχουμε ένα εξαιρετικό εργαλείο να εισπράξουμε δισεκατομμύρια σε συνάλλαγμα, σε ζεστά λεφτά που θα πληρώσουν οι ξένοι επισκέπτες για τη φιλοξενία και τα προϊόντα μας. Και μάλιστα, έχουμε ήδη πληρώσει τις βασικές υποδομές: αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμους και καταλύματα. Κι εμείς, αντί να κοιτάμε πώς θα μεγιστοποιήσουμε το όφελος, το παίζουμε και δύσκολοι. Ο ένας δε συμπαθεί το γκολφ κι ο άλλος τα «βραχιολάκια», ο ένας σνομπάρει τους ravers κι ο άλλος τους travelers, ο ένας τα έχει με τους Άγγλους και ο άλλος με τους Ρώσους.

Με τέτοια συντηρητικά μυαλά η χώρα δε θα προοδεύσει. Σε μια εποχή που ο κόσμος μένει άνεργος και η φτώχεια ρημάζει ζωές, πρέπει να σκεφτόμαστε προοδευτικά. Δεν έχουμε την πολυτέλεια ν’ αποκλείσουμε τεράστιες μάζες τουριστών επειδή δε μας αρέσει ο τρόπος ζωής τους. Εμείς οι πετυχημένοι τουριστικοί επαγγελματίες ξέρουμε ότι ο πελάτης είναι ιερός και πως πρέπει να σεβόμαστε τις προτιμήσεις του. Ας ξεπεράσουμε τα συντηρητικά συμπλέγματα του παρελθόντος κι ας συνειδητοποιήσουμε ότι ο τουρισμός, απ’ όπου κι αν προέρχεται, είναι ο καλύτερος τρόπος ν’ αυξήσουμε το εθνικό μας εισόδημα.
.................................................................................................
ΜΈΡΟΣ Β

Με έκπληξη έμαθαν πολλοί συμπολίτες μας πως ο Τουρισμός θα φέρει τη μισή ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας, όπως έγραψα στο προηγούμενο άρθρο μου. Όσο κι αν ακούγεται ευχάριστο αυτό, έχει και τη δυσάρεστη πλευρά του: Αν δεν αναπτυχθεί εντυπωσιακά ο Τουρισμός, δε θα πιάσουν τόπο τα μέτρα λιτότητας και θα συνεχίσουμε να κατρακυλάμε στη φτώχεια. Στα επόμενα άρθρα θέλω να παρουσιάσω το μέγεθος του εγχειρήματος.

Γιατί είναι εύκολο να λέμε βαρύγδουπες εκφράσεις όπως «βαριά βιομηχανία» και «ατμομηχανή της οικονομίας», αλλά δύσκολο να καταλάβουμε τι πρέπει να γίνει στην πράξη. Όσο πορευόμαστε με κενές υποσχέσεις για προσλήψεις στο δημόσιο και λεφτά που θα μας δώσουν κάποιοι άλλοι με καλύτερους όρους από τους Ευρωπαίους, τόσο θα συνεχίσουμε να μην πιστεύουμε τη σκληρή πραγματικότητα. Ας την κοιτάξουμε κατάμουτρα.

Για την Κρήτη, ένα πολύ καλό παράδειγμα οικονομικής ανάπτυξης είναι η Ισπανική νήσος Μαγιόρκα, νότια της Βαρκελώνης. Η Μαγιόρκα μοιάζει πολύ με την Κρήτη: είναι κατάσπαρτη με χαρουπιές κι ελιές, μεγάλα βουνά για το μέγεθός της (είναι περίπου μισή από την Κρήτη), και ακόμη και τα πετρώματά της μοιάζουν με τα δικά μας. Πριν από 30 χρόνια, όταν εμείς είχαμε μόλις μπει στην ΕΟΚ και η Ισπανία όχι ακόμη, ήταν σε αντίστοιχη θέση με την Κρήτη: αγροτική οικονομία και λίγος τουρισμός. Στο διάστημα που μεσολάβησε, όμως, η Μαγιόρκα έφτιαξε μεγάλες υποδομές και αυτή τη στιγμή έχει διεθνείς αφίξεις υπερδιπλάσιες από την Κρήτη. Και τις έκανε με τον πιο σωστό τρόπο, χωρίς να αλλοιώσει τον παραδοσιακό χαρακτήρα των γραφικών οικισμών της, και προσελκύοντας τουρίστες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τι έκανε η Μαγιόρκα; Ας τα δούμε σύντομα…

Η Μαγιόρκα έφτιαξε ένα αεροδρόμιο αντίστοιχου μεγέθους με το «Ελευθέριος Βενιζέλος» χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της παραχώρησης σε ιδιώτες επενδυτές, την ίδια που πρώτος εφάρμοσε στην Ελλάδα ο Στέφανος Μάνος για τα Σπάτα, την Αττική Οδό, το Μετρό Αθηνών και τη Γέφυρα Ρίο-Αντίρριο, τα καλύτερα έργα που έχουν γίνει ποτέ στη χώρα μας (έργα τα οποία χρειάστηκε πρώτα να ακυρώσει όταν ανέλαβε το ΥΠΕΧΩΔΕ, γιατί πήγαιναν ως «δημόσια» έργα, της ρεμούλας δηλαδή). Το αεροδρόμιο της Μαγιόρκα εξυπηρετεί 22εκ. επιβάτες όταν η Αθήνα μόλις 14εκ.! Η Μαγιόρκα έφτιαξε επίσης 20 εξαίσια γήπεδα γκολφ και 29 εξαιρετικές μαρίνες, ενώ το οδικό της δίκτυο είναι Ευρωπαϊκών προδιαγραφών, με τούνελ σε όλα τα δύσβατα σημεία (παραχωρήσεις, επίσης, με διόδια), διατηρώντας παράλληλα και τη γραφικότητα του ορεινού της δικτύου. Την ανάπτυξή της πλήρωσαν εξ’ ολοκλήρου ιδιώτες επενδυτές και όχι ο λαός της. Οι ντόπιοι εργολάβοι πήραν δουλειές με φούντες, άνθισε το εμπόριο, τα μαγαζιά, οι υπηρεσίες, και όλα τα επαγγέλματα, ενώ όλα έγιναν με τοπικά χωροταξικά και πολεοδομικά σχέδια ώστε πουθενά να μη βλέπεις τις ασχήμιες που έκαναν άλλες περιοχές της Ισπανίας πάνω στη θάλασσα. Τι κάνουμε εμείς στην Κρήτη; Περιμένουμε ακόμη από το χρεοκοπημένο κράτος να μας λύσει τα προβλήματα των αεροδρομίων, των δρόμων, των λιμανιών, κλπ. αντί να τα παραχωρήσουμε άμεσα σε ιδιώτες ώστε να αναπτυχθούν προς όφελος της κοινωνίας.

Όπως και πολλοί άλλοι τομείς της οικονομίας, ο Τουρισμός δεν χρειάζεται περίπλοκα κρατικά κίνητρα με «αναπτυξιακούς» και «επενδυτικούς» νόμους, αλλά χρειάζεται να εξαλειφθούν τα αντικίνητρα που προτάσσει το κράτος. Αν μια επένδυση βγαίνει από μόνη της, ο επιχειρηματίας θα την πραγματοποιήσει. Αν βρίσκει να δανειστεί χρήματα από την αγορά δε χρειάζεται καμία άλλη βοήθεια. Αυτό που ζητά από το κράτος είναι να του επιλύσει τα προβλήματα της πολυνομίας, των επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων, την ανεπάρκειας μηχανογραφικού συστήματος, της διαφθοράς και την αναξιοπιστίας. Μια μεγάλη τουριστική επένδυση, για να αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, οφείλει να είναι συμβατή με το εθνικό και τα περιφερειακά χωροταξικά, τα ειδικά χωροταξικά, το ρυθμιστικό (αν είναι στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη), το γενικό πολεοδομικό σχέδιο (ΓΠΣ) του δήμου και την πολεοδομική μελέτη, και να πάρει εκατοντάδες υπογραφές υποτιθέμενων αρμοδίων που στην πραγματικότητα δεν πρόκειται ποτέ να τιμωρηθούν αν πράξουν παράνομα και παράτυπα.

Ταυτόχρονα, οφείλουμε να προστατέψουμε τον Τουρισμό από τις διάφορες συντεχνίες και τους συνδικαλιστές που κλείνουν τα λιμάνια και τα αεροδρόμια για να προστατέψουν τα προνόμιά τους ή να εκβιάσουν το κράτος για περισσότερα προνόμια. Οι αγρότες απαιτούν από το κράτος να τους δώσει τις επιδοτήσεις, τις αποζημιώσεις και τα παρακρατήματα που συνήθισαν τόσα χρόνια αντί να αγνοήσουν το ανίκανο και διεφθαρμένο κράτος και να βγουν μόνοι τους στις αγορές, με τους δικούς τους συνεταιρισμούς και τις δικές τους εταιρείες διανομής και προώθησης. Αυτό κάνει ο Τουρισμός, πλέον: χωρίς τη συμμετοχή του κράτους αναλαμβάνει με δικά του έξοδα την προβολή της χώρας στο εξωτερικό. Οι ταξιτζήδες απαιτούν να τους εγγυηθεί το κράτος ότι θα έχουν εκείνοι το μονοπώλιο της μεταφοράς με οδηγό, ενώ ταυτόχρονα ομολογούν πως αγοράζουν τις άδειες στη μαύρη αγορά, χωρίς να έχουν δηλώσει στην εφορία τις συναλλαγές. Οι οδηγοί φορτηγών θέλουν το δικό τους μονοπώλιο, οι λιμενεργάτες το δικό τους, και όλοι μαζί καταστρέφουν τον Τουρισμό για να εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν τα ειδικά τους προνόμια εις βάρος της κοινωνίας. Όλα αυτά τα φαινόμενα είναι άκρατος συντηρητισμός: να μην αλλάξει τίποτα στο σύστημα, γιατί εμείς βολευτήκαμε έτσι όπως μάθαμε τόσα χρόνια. Με τέτοια συντηρητικά μυαλά, που χαίρουν και της υποστήριξης της αριστεράς, πώς θα προοδεύσουμε;

Ο Τουρισμός μπορεί να κάνει την Κρήτη, αλλά και κάθε γωνιά της Ελλάδος, οικονομικά ανεξάρτητη από το υδροκέφαλο κράτος, και οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν να τον προστατέψουν, εξοβελίζοντας τις καταστροφικές συντεχνιακές πρακτικές στο περιθώριο. Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να καταλάβουν πως η ανάπτυξη είναι στα δικά τους χέρια και να μην περιμένουν τίποτα από το κράτος. Στα δικά μας χέρια εναπόκειται ν’ αναλάβουμε την πρόοδο του τόπου μας.
ΜΕΡΟΣ Γ

Έχουμε μια ώριμη εξαγωγική βιομηχανία που παράγει εισόδημα παρά την κρίση: τον Τουρισμό. Έχουμε ήδη πληρώσει όλες τις βασικές υποδομές: αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμους, ξενοδοχεία, μαγαζιά και μουσεία. Ακόμη κι αν αυτές οι υποδομές δεν είναι όσο καλές θα θέλαμε, εξυπηρετούν 9εκ. αφίξεις μέσα σε 3 μόλις μήνες. Όλον τον υπόλοιπο χρόνο δεν εξυπηρετούν ούτε 8εκ. Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης χωρίς να απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις και δραστική αναδιοργάνωση του παραγωγικού ιστού, όπως στην υπόλοιπη οικονομία.

Υπάρχουν τρεις βασικές και σχετικά εύκολες πολιτικές για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας: η πολιτική χορήγησης βίζα, η πολιτική αερομεταφορών, και η πολιτική θαλάσσιου τουρισμού. Αν λύσουμε τα χέρια της τουριστικής βιομηχανίας στους τρεις αυτούς τομείς, τότε θα εισπράξουμε επιπλέον τουλάχιστον 5δις (σχεδόν 3% του ΑΕΠ) την επόμενη χρονιά που θα εφαρμοστούν. Μεμιάς θ'ανακοπεί η ύφεση.

Σύμφωνα με τον ΣΕΤΕ, η σημερινή διαδικασία χορήγησης βίζα στερεί στην Ελλάδα ως και 2,7% του ΑΕΠ, καθώς και 80-100χιλ θέσεις εργασίας. Για τις χώρες που καταργήθηκε η απαίτηση βίζας, η αύξηση του τουριστικού ρεύματος ήταν θεαματική. Ξέρατε πως οι αφίξεις από την «ΠΓΔΜ» είναι πλέον τρίτες σε πλήθος, πίσω από Γερμανία και Αγγλία, και πάνω από Ιταλία και Γαλλία; Και δε μιλάμε για εργαζόμενους, παρά μόνο για τουρίστες! Και τα νούμερα αυξάνονται αν θεσμοθετηθεί και η χορήγηση βίζας μακράς διάρκειας ή και άδειας παραμονής σε όσους αγοράζουν σπίτια άνω των 300χιλ. Έχουμε ήδη 180 χιλιάδες αδιάθετα ακίνητα: αν το 5% πουληθεί σε τέτοια τιμή, προστίθενται άλλα 2,7δις.

Η δεύτερη πολιτική επέμβαση που πρέπει να εφαρμόσουμε άμεσα αφορά στο 70% του Τουρισμού που φτάνει στη χώρα μας από αέρος. Είναι προφανές πως χωρίς αερομεταφορές δεν υφίσταται τουριστική βιομηχανία. Το μόνο μέσο άμεσης αποτελεσματικότητας για τη ραγδαία αύξηση της ζήτησης είναι η μείωση του κόστους των εισιτηρίων, και ειδικά για τους 9 μήνες εκτός υψηλής περιόδου, με έμφαση στα περιφερειακά αεροδρόμια. Ο πιο αποδοτικός κι εφαρμόσιμος τρόπος είναι η μείωση των φόρων, οι οποίοι αποτελούν πάνω από το 50% του κόστους των εισιτηρίων. Οι αεροπορικές εταιρείες δε φέρνουν μόνο ανθρώπους αλλά και τα χρήματα στις τσέπες τους, που τα ξοδεύουν όλα εδώ. Με βάση τη μέση δαπάνη ανά επισκέπτη (639) και πετυχαίνοντας 20% αύξηση στις αεροπορικές αφίξεις με μείωση φόρων 35%, η οικονομία θα είχε επιπλέον 1,5δις άμεσα έσοδα (χωρίς να υπολογίζουμε το όφελος στο εμπόριο και την παραγωγή) ενώ το Δημόσιο θα αντιστάθμιζε πλήρως τα φορολογικά έσοδα.

Η Τρίτη πολιτική άμεσης ανταπόδοσης για τη ραγδαία αύξηση των εσόδων από τον Τουρισμό είναι η άμεση  άρση οποιουδήποτε καμποτάζ στο θαλάσσιο τουρισμό. Δε θέλουμε να διώχνουμε κανένα μα κανένα πλοίο, όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι, ό,τι σημαία και να έχει. Τα πλοία είναι απλώς ένα μέσον: τους ανθρώπους θέλουμε να φέρουμε. Θέλουμε να γεμίσουν τα Ελληνικά νησιά και τα παράλιά μας, τα λιμάνια και οι μαρίνες, από τουριστικά σκάφη αναψυχής, ποστάλια και κρουαζιερόπλοια. Ο ανταγωνισμός για τις θέσεις ελλιμενισμού θα δώσει ανάπτυξη στις περιφερειακές μαρίνες, και σε συνδυασμό με φθηνές πτήσεις σε ακριτικούς προορισμούς  θα φέρει τους επιβάτες από τον Αραξο ως τη Σκιάθο, κι από τη Λήμνο ως τη Σητεία.

Ο ΣΕΤΕ υπολογίζει ότι μόνο από την κρουαζιέρα χάνουμε 1δις έσοδα λόγω του καμποτάζ, καθώς και 40χιλ. θέσεις εργασίας. Ακόμη και η Τουρκία μας έχει ήδη ξεπεράσει στο θαλάσσιο τουρισμό, έχοντας πολύ λιγότερα παράλια και νησιά. Η Γαλλία έχει σχεδόν 20 φορές περισσότερες θέσεις ελλιμενισμού σκαφών. Έχουμε καταντήσει ουραγοί σε έναν τομέα της οικονομίας μας που υποτίθεται ότι έχουμε σαφές συγκριτικό πλεονέκτημα. Και ο λόγος είναι οι περιοριστικές διατάξεις που προστατεύουν μερικές μικρές προνομιούχες συντεχνίες και την κρατική γραφειοκρατία. Όταν το ΠΑΜΕ, η ΠΟΕ-ΟΤΑ και οι λιμενεργάτες κινητοποιούνται, είναι μόνο για τα δικά τους προνόμια και όχι για το καλό της πατρίδας μας. Δεν είναι τυχαίο πως εκεί που πιάνουν τα κρουαζιερόπλοια, οι τοπικές κοινωνίες τους πετάνε στη θάλασσα όταν πάνε να κλείσουν το λιμάνι.

Δε θα σταματήσω να το γράφω: οι μελέτες δείχνουν πως η μισή μας ανάπτυξη την επόμενη δεκαετία θα προέλθει από τον Τουρισμό. Τα νούμερα είναι ξεκάθαρα. Με τρεις καίριες πολιτικές παρεμβάσεις μπορούμε ν'ανακόψουμε την ύφεση. Αν ήμασταν πραγματικά προοδευτικοί και σκεφτόμασταν το καλό της χώρας, θα λύναμε τα χέρια στον Τουρισμό για να μας βγάλει από την κρίση.