Πόσους τουρίστες αντέχει η Ελλάδα; Στόχος η αύξηση επισκεπτών με «κλειδί» την ανάπτυξη νέων προορισμών και την επιμήκυνση της περιόδου

Πουπέτση Κωνσταντίνα στο www.vima.gr 
Πόσους τουρίστες αντέχει η Ελλάδα; Το πλήθος των ξένων επισκεπτών στη χώρα εύλογα προκαλεί χαμόγελα εφέτος ανεβάζοντας τις προσδοκίες για 17,5 εκατ. αφίξεις και 12 δισ. ευρώ έσοδα. Τα πρόσφατα προβλήματα όμως στη Σαντορίνη με τη διακοπή ηλεκτροδότησης και στη Μύκονο με τα σκουπίδια, σε δύο κορυφαίους προορισμούς στην αιχμή του καλοκαιριού, δείχνουν ότι και αυτοί «φθάνουν στα όριά τους», πέρα από την πληρότητα στα καταλύματα, φέρνοντας στο προσκήνιο ζητήματα υποδομών αλλά και βασικών λειτουργιών.

 «Οσο η σεζόν επιβαρύνεται όντας μικρή, είναι αδύνατον σε ορισμένες περιπτώσεις να μην υπάρχουν προβλήματα από τη χωρητικότητα» λέει ο καθηγητής Τουριστικής Ανάπτυξης στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου δρ Πάρις Α. Τσάρτας αναφερόμενος σε προορισμούς «που έχουν διακριθεί σε παγκόσμιο επίπεδο όπως η Σαντορίνη», ενώ σε άλλες περιοχές «τα προβλήματα δεν φαίνονται».

Εστιάζει στο θέμα των υποδομών, το οποίο «συνδέεται οπωσδήποτε με το θέμα της χωρητικότητας σε αριθμούς. Θα μπορούσαμε να έχουμε σαφέστατα περισσότερους τουρίστες, αρκεί να υπήρχε καλύτερη κατανομή σε χώρο και σε χρόνο» σημειώνει.

«Είναι ψευδοδίλημμα ότι ο αριθμός των αφίξεων δεν λέει κάτι», μια και «όσο μεγαλώνει ο αριθμός υπάρχει ένα ποσοστό με πολύ υψηλή κατά κεφαλήν δαπάνη» υποστηρίζει. «Οταν μιλάς για ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας στον τουρισμό, θα πρέπει να έχεις επενδύσει ανάλογα σε ζητήματα που τον αφορούν και όχι μόνο σε ιδιωτικές επενδύσεις» τονίζει ο κ. Τσάρτας.

Χρειάζονται υποδομές

Αυτό σημαίνει ότι «περιφερειακά γύρω από την τουριστική ανάπτυξη έχουμε αναγκαίες υποδομές» λέει και αναφέρεται σε νοσοκομεία, προσβάσεις, οδικό δίκτυο, λιμάνια, αεροδρόμια, ασύρματο Ιnternet κτλ. «Δεν έχουμε στηρίξει το περιφερειακό κομμάτι γύρω από τον τουρισμό» δηλώνει και «γι' αυτό έχουμε πολύ λίγη αύξηση νέων προορισμών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Γι' αυτό και πιέζει ο χωροχρόνος σε Κυκλάδες, Ρόδο, Χαλκιδική κ.α. Η ιστορία καταλήγει διαρκώς σε δημόσιες επενδύσεις» σημειώνει ο κ. Τσάρτας, εξηγώντας ότι «θα πρέπει να αποφασιστεί πως από τη στιγμή που μιλάμε για τον τουρισμό και την ανάγκη να στηριχθεί, αυτό σημαίνει ανάπτυξη και χρήματα», φέρνοντας ως παράδειγμα ότι «η μισή Πελοπόννησος στηρίζεται σε ένα απαρχαιωμένο οδικό δίκτυο».

Στόχος 24 εκατ. επισκέπτες

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), η χώρα στοχεύει σε 24 εκατ. αφίξεις και στην αύξηση της κατά κεφαλήν δαπάνης κατά 15%-20% έτσι ώστε ο ελληνικός τουρισμός να επιτύχει το 2021 άμεσα έσοδα 18-19 δισ. ευρώ και συνολικά 48-50 δισ. ευρώ στο εγχώριο ΑΕΠ. Σε επιστολή του προς τον Πρωθυπουργό στα μέσα Μαΐου ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Ανδρέας Ανδρεάδης επισημαίνει τη σύνταξη μελέτης εφαρμογής (Master Plan) της τουριστικής ανάπτυξης με ορίζοντα το 2021.

Αντικείμενό της θα είναι η ανάλυση των αγορών-στόχων, του πελατειακού μείγματος και της ορθής χρονικής και χωροταξικής κατανομής του με βάση τη δυναμική και τη φέρουσα ικανότητα των προορισμών, αλλά και η κατεύθυνση σε ό,τι αφορά τις αναγκαίες υποδομές και ενέργειες, την κατανομή του ΕΣΠΑ 2014-2020 για το ειδικό χωροταξικό του τουρισμού, τον επενδυτικό νόμο και τη στρατηγική των αποκρατικοποιήσεων και της προσέλκυσης επενδύσεων.

«Η Ελλάδα μπορεί να δεχθεί 24 εκατ. επισκέπτες» υπογραμμίζει ο κ. Τσάρτας, «αρκεί να κατανέμονται στον χώρο, στον χρόνο, στις θεματικές μορφές τουρισμού και στο real estate», μια και η χώρα θα πρέπει να εκμεταλλευθεί το ήπιο κλίμα της. «Οι ειδικές μορφές τουρισμού, ο μαζικός τουρισμός και το real estate» είναι τα στοιχεία που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη του τουρισμού.

«Το real estate αποτελεί "χρυσωρυχείο" για την Ελλάδα» σημειώνει ο κ. Τσάρτας και επισημαίνει την ανάγκη να αναπτυχθούν και άλλες περιοχές για την υποδοχή τουριστών στην ελληνική επικράτεια. Ενώ συμπληρώνει ότι «το περιβάλλον επιβαρύνεται όταν δεν υπάρχει σωστή οργάνωση» και εκφράζει την αισιοδοξία του για μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση σε αυτά τα προϊόντα, αν και δεν είναι το ίδιο αισιόδοξος ως προς τη χάραξη στρατηγικής.

Α
ξιολογώντας την εφετινή τουριστική περίοδο διαπιστώνει «πολλές διαφορές από περιοχές σε περιοχές». Ξεχωρίζει «τη συνεχή αύξηση από αγορές που άρχισαν πλέον να αποδίδουν όπως η Ρωσία και η Ουκρανία», καθώς και «τη μικρή αλλά πολύ δυναμική κινεζική αγορά», στην οποία θα χρειαστεί να γίνουν και άλλες προσπάθειες, και την πολιτικά φορτισμένη περίπτωση της Τουρκίας με την εντυπωσιακή αύξηση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

«Τεράστια σημασία έχει και η συνεχής πτώση της μετακίνησης των Ελλήνων» λέει, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι αναμενόταν. Η χώρα έχει «περισσότερα έσοδα» υπογραμμίζει, ωστόσο «ο μέσος τουρίστας ξοδεύει λιγότερα», ενώ η επιμήκυνση της σεζόν εμφανίζει στασιμότητα, αφού ήδη «στις περισσότερες περιοχές βρισκόμαστε στην αρχή του κλεισίματος της σεζόν».

«Οταν συγκεντρώνεται τόσο μεγάλος αριθμός σε τόσο μικρό χρόνο υποβαθμίζεται η ποιότητα» σημειώνει ο αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων κ. Γιώργος Πουσσαίος και προσθέτει ότι, «αντί να έχουμε την αύξηση των επισκεπτών σε δύο μήνες, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου είναι το ζητούμενο και "κλειδί" γι' αυτό είναι η συνδεσιμότητα και η σωστή παρουσίαση των προορισμών».

Ως παράδειγμα αναφέρει τους κινέζους επισκέπτες οι οποίοι προτιμούν και τους χειμερινούς μήνες να ταξιδεύουν στην Ελλάδα και ειδικότερα στη Σαντορίνη. «Πρέπει να αντιμετωπιστεί το συγκοινωνιακό πρόβλημα στα νησιά για να έχουμε οποιαδήποτε προοπτική και δυνατότητα» σημειώνει και υπογραμμίζει ότι εκτός της περιόδου αιχμής «τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια δεν αναρτώνται» και δεν υπάρχει ενημέρωση στους ταξιδιωτικούς πράκτορες για να συντονίσουν το πρόγραμμα με τις πτήσεις.

Στο πλαίσιο αυτό αναφέρεται σε πρόταση της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου για τη διασυνδεσιμότητα με 28 γραμμές σε 24 νησιά, με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, αλλά και στη διερεύνηση νέων τρόπων μεταφοράς όπως τα υδροπλάνα.

«Η χώρα μπορεί να αντέξει 24 εκατ. τουρίστες. Δεν μπορεί όμως να συνεχιστεί το ίδιο μοντέλο» λέει ο ιδρυτής της True Greece, εταιρείας που δραστηριοποιείται στα πολυτελή ταξίδια με πελάτες κυρίως από την αμερικανική αγορά και μέλος ΔΣ της Marketing Greece κ. Χρήστος Στεργίου. «Δεν μπορεί να είναι ανισομερής η κατανομή» στη Μύκονο και στη Σαντορίνη. «Θα πρέπει ταυτόχρονα με τους δημοφιλείς προορισμούς να φτιάχνουμε υποδομές και σε άλλα νησιά», λιμάνια, αεροδρόμια, συνδέσεις για να βελτιωθεί η προσβασιμότητα.

Χρειάζεται «η κατάλληλη υποδομή σε νερό, αποχέτευση, απορρίμματα», αρμοδιότητες που επαφίενται στις δημοτικές αρχές, σημειώνει ο κ. Στεργίου, αλλά και «εθνική στρατηγική» για να αναπτύσσονται και άλλα μέρη στη χώρα και να μοιράζονται την εισερχόμενη κίνηση. Ο ίδιος αναφέρει το παράδειγμα της Πελοποννήσου που μπήκε στον τουριστικό χάρτη με σημαντικές τουριστικές επενδύσεις («Costa Navarino», «Amanzoe», «Nikki Beach», «Poseidonion Grand Hotel») και την ταυτόχρονη βελτίωση του οδικού δικτύου για τη Μεσσηνία, ενώ επισημαίνει την απουσία του branding των προορισμών εκφράζοντας την αισιοδοξία ότι αυτό θα καλυφθεί μέσω της Marketing Greece.

Κινήσεις για να επεκταθεί η περίοδος λόγω Αιγύπτου
Προσπάθειες για μετατόπιση πτήσεων με ορίζοντα τα τέλη Σεπτεμβρίου και τον Οκτώβριο
Προσδοκίες για παράταση της τουριστικής περιόδου και τον Οκτώβριο εξαιτίας των γεγονότων στην Αίγυπτο τρέφουν επιχειρηματίες του κλάδου, κάνοντας κινήσεις για να προσελκύσουν πτήσεις που είχαν προορισμό τη γειτονική χώρα. Προς το παρόν τη μερίδα του λέοντος από τη μετατόπιση των πτήσεων κερδίζουν η Τουρκία και η Ισπανία, με τους εγχώριους προορισμούς να αναμένουν αλλαγές από τον επόμενο μήνα και μετά. Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ κ. Ανδρέας Ανδρεάδης, αναφερόμενος στην κρίση που είναι σε εξέλιξη στην Αίγυπτο, τονίζει ότι «η ενδεχόμενη θετική συνέπεια στον ελληνικό τουρισμό θα είναι μικρή, της τάξης του 1% - 2% επιπλέον στην τουριστική κίνηση της χώρας».

Επισημαίνει μάλιστα ότι «μια πιθανή αποσταθεροποίηση ή και ανάφλεξη της ευρύτερης περιοχής εγκυμονεί περισσότερους κινδύνους παρά οφέλη» για τον ελληνικό τουρισμό.

Την ίδια ώρα κύκλοι ταξιδιωτικών οργανισμών σημειώνουν ότι γίνονται προσπάθειες για να στραφούν κάποιες πτήσεις προς την Ελλάδα, καθώς η αναστάτωση στην Αίγυπτο έχει προκαλέσει αλλαγές και φαίνεται να υπάρχει ένα μερίδιο τουριστών που κατευθύνεται προς εμάς. Το πλάνο τοποθετείται μετά τα μέσα Σεπτεμβρίου και προς τον Οκτώβριο, ενώ γίνονται συζητήσεις και για επέκταση της σεζόν με επικρατέστερους τους προορισμούς της Κρήτης και της Ρόδου. Τα δύο νησιά είναι γεμάτα τον Αύγουστο, παρουσιάζοντας υψηλή πληρότητα και τον Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα οι κινήσεις να προσανατολίζονται από τα τέλη του επόμενου μήνα και μετά, όταν θα υπάρξουν «κενά».

Παράταση στη σεζόν

Τη μείωση του σπατοσήμου τον Οκτώβριο ως «δέλεαρ» για να μεταφέρουν οι tour operators τις πτήσεις από την Αίγυπτο προτείνει η Ενωση Ξενοδόχων Ηρακλείου στην υπουργό Τουρισμού κυρία Ολγα Κεφαλογιάννη.

«Προσπαθούμε να τραβήξουμε κόσμο μετά την αναστάτωση στην Αίγυπτο» λέει ο πρόεδρος της Ενωσης κ. Νίκος Χαλκιαδάκης και σημειώνει ότι οι επιχειρηματίες προσανατολίζονται να ενισχύσουν τη ροή τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, μια και «τον Σεπτέμβριο το νησί είναι γεμάτο». Ηδη είναι σε εξέλιξη συζητήσεις με tour operators και ορισμένοι πράκτορες κάνουν λόγο για επιμήκυνση της περιόδου κατά πέντε με έξι εβδομάδες στην Κρήτη. Ωστόσο ακόμη είναι σε αναμονή καθώς εκτιμάται ότι η μετατόπιση των πτήσεων θα αρχίσει να γίνεται σε ορίζοντα δύο - τριών εβδομάδων. «Ο Οκτώβριος είναι κατά 10% ενισχυμένος από πέρυσι» δηλώνει ο κ. Χαλκιαδάκης, προσθέτοντας ότι με βάση τον αρχικό προγραμματισμό, από τα μέσα Οκτωβρίου σταματούν οι πρώτες πτήσεις.

Να «τραβήξει» τη φετινή σεζόν ως τον Οκτώβριο φιλοδοξεί η Ρόδος. «Ερχονται κρατήσεις τον Σεπτέμβριο, οι οποίες ακολουθούν την κίνηση του Αυγούστου» λέει ο διευθυντής του Οργανισμού Προώθησης Ροδιακού Τουρισμού (ΠΡΟΤΟΥΡ) κ. Χαράλαμπος Παλογιαννίδης, ωστόσο είναι «δυσανάγνωστο» να αντιληφθεί κανείς αν αυτές «μετακυλίονται» από την Αίγυπτο. Αλλωστε «το μεγάλο κομμάτι των ακυρώσεων το παίρνει η Ισπανία και η Τουρκία» εξηγεί. Η περίοδος ξεκίνησε δειλά, αλλά στη συνέχεια άρχισε να καταγράφει θετικά πρόσημα στις αφίξεις, σημειώνει και «ζητούμε από τους tour operators να μεγαλώσουν και να επιμηκύνουν το πρόγραμμά τους τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο». Στο πλαίσιο αυτό, με αφορμή τον εορτασμό των 50 χρόνων του φινλανδικού tour operator Aurinkomatkat, την Πέμπτη και σε συνδυασμό με τα γεγονότα στη γειτονική χώρα θα γινόταν πρόταση στον ταξιδιωτικό οργανισμό να παρατείνει την περίοδο των προγραμμάτων του στο νησί ως και τον Νοέμβριο. Τα προγράμματα αρχίζουν να σταματούν από αρχές Οκτώβρη ως τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου, αναφέρει, προσθέτοντας ότι ανάλογη πορεία ακολουθούν και οι εποχικές πτήσεις.