Δήμος και συμμετοχή σε εταιρείες.

Ειχαμε πάρει ένα email σχετικά με την δυνατότητα σύστασης ή συμμετοχής του Δήμου σε ανώνυμες εταιρείες
Προς το παρον βρήκαμε αυτό.
"Ι"

http://www.pzygouris.gr/

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ

ΘΕΜΑ

Ισχύον νομικό πλαίσιο, μετά το νόμο 3852/2010, σχετικά με τη συμμετοχή των Δήμων σε Ανώνυμες Εταιρίες :

Α. ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΙΣ ΗΔΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ

1. Με το νόμο 3463/2006, Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων, άρθρα 252 επ ΔΚΚ, οι Δήμοι μπορούν να συνιστούν ή να συμμετέχουν σε Ανώνυμες Εταιρίες υπό τις εξής τρεις μορφές:

α) Κοινές Ανώνυμες Εταιρίες, που συνιστώνται από περισσότερους Δήμους ή Κοινότητες είτε με Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή και άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θεωρούνται επιχειρήσεις ΟΤΑ, εφόσον τα νομικά αυτά πρόσωπα
διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου. Το υπόλοιπο εταιρικό κεφάλαιο μπορεί να κατέχεται από άλλα φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Στην εταιρία της μορφής αυτής είναι δυνατή η συμμετοχή του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ.

β) Αναπτυξιακές Ανώνυμες Εταιρίες ΟΤΑ, στο εταιρικό κεφάλαιο των οποίων συμμετέχουν μόνο ΟΤΑ α και β βαθμού ή και άλλοι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και έχουν ως αποκλειστικό αντικείμενο την επιστημονική και τεχνική υποστήριξη των ΟΤΑ και των ενώσεών τους ή και της αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης, την προώθηση της επιχειρηματικής, οικονομικής και γενικότερα βιώσιμης ανάπτυξης του Δήμου καθώς και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων προστασίας του περιβάλλοντος. Στην εταιρία της μορφής αυτής είναι δυνατή η συμμετοχή και φορέων δημοσίου τομέα, συνεταιρισμών και ενώσεων αυτών, επιστημονικών φορέων, επιμελητηρίων, φορέων συλλογικών κοινωνικών ή οικονομικών συμφερόντων , καθώς και τραπεζών και πιστωτικών ιδρυμάτων. Στην περίπτωση αυτή οι ΟΤΑ και οι λοιποί φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου.

γ) Δημοτική Ανώνυμη Εταιρία για την αξιοποίηση της ακίνητης δημοτικής περιουσίας ή την εκμετάλλευση κοινόχρηστων χώρων, στην οποία συμμετέχει μόνο ένας Δήμος που εισφέρει και το σύνολο του εταιρικού κεφαλαίου. Στην εταιρία της μορφής αυτής είναι δυνατή η συμμετοχή του Δημοσίου ή άλλων φυσικών προσώπων ή Κοινοτήτων ή Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων ή φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Πέραν των ως άνω, με ειδική πρόβλεψη για την εφαρμογή εθνικών ή κοινοτικών προγραμμάτων, οι Δήμοι επιτρέπεται να συμμετέχουν και σε άλλες ανώνυμες εταιρίες, ύστερα από απόφαση δημοτικού συμβουλίου που θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του.

Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, οι Δήμοι καθώς και οι Ανώνυμες Εταιρίες τους δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε ποδοσφαιρικές, τραπεζικές και ασφαλιστικές Ανώνυμες Εταιρίες ( άρθρο 265 παρ.2 ΔΚΚ).

Οι Ανώνυμες Εταιρίες τις οποίες συνιστούν ή στις οποίες συμμετέχουν οι Δήμοι λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις της εμπορικής και φορολογικής νομοθεσίας και κάποιες ειδικότερες ρυθμίσεις του άρθρου 265 του Ν.3463/2006, σύμφωνα με το οποίο οι Δήμοι, οι Κοινότητες, οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και λοιποί φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης διατηρούν πάντα κοινές μη προνομιούχες μετοχές, που αντιπροσωπεύουν αθροιστικά την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου. Κατά το υπόλοιπο μπορεί να συμμετέχουν το Δημόσιο και φυσικά ή νομικά πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου. Επίσης όλες οι μετοχές είναι ονομαστικές και δεν εισάγονται στο Χρηματιστήριο Αξιών. Οι κοινές μετοχές είναι δεσμευμένες ονομαστικές , σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.7 του άρθρου 3 του ΚΝ 2190/1920, και οι προνομιούχες χωρίς δικαίωμα ψήφου. Αν η επιχείρηση λυθεί , οι ΟΤΑ που συμμετέχουν σε αυτή έχουν δικαίωμα προτίμησης για την αγορά της εκποιούμενης περιουσίας.

2. Με τη δημοσίευση του Νόμου 3852/2010, «Πρόγραμμα Καλλικράτης», επήλθαν σημαντικές τροποποιήσεις όσον αφορά στις επιχειρήσεις τις οποίες μπορούν να συνιστούν ή στις οποίες μπορούν να συμμετέχουν οι Δήμοι, όπως αυτό αναλύεται στο Β’ Μέρος (βλ. κατωτέρω) της παρούσας γνωμοδότησης. Ωστόσο, ειδικά για τις ανώνυμες εταιρίες που είχαν ήδη συσταθεί κατά τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου 3852/2010, το άρθρο 107 του νόμου αυτού προβλέπει τη δυνατότητα των Δήμων να εξακολουθούν να συμμετέχουν σε αυτές.

3. Συνοπτικά λοιπόν, οι Δήμοι, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 107 του Ν.3852/2010, σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των άρθρων 252, 265 και 266 του Ν.3463/2006, μπορούν να εξακολουθούν να συμμετέχουν σε Ανώνυμες Εταιρίες, είτε κοινές ΑΕ ΟΤΑ, είτε Αναπτυξιακές ΟΤΑ, είτε Δημοτικές ΑΕ, είτε τέλος σε άλλες που με ειδική πρόβλεψη συστάθηκαν για την εφαρμογή εθνικών ή κοινοτικών προγραμμάτων, με την προϋπόθεση όμως ότι αυτές έχουν συσταθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.3852/2010.

Β. ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ Ή ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΝΕΕΣ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ

4. Με την έναρξη ισχύος του Ν.3852/2010, εισάγονται σημαντικές τροποποιήσεις σχετικά με τις επιχειρήσεις, και δη τις ανώνυμες εταιρίες, τις οποίες μπορούν να συστήσουν ή στις οποίες μπορούν να συμμετάσχουν οι Δήμοι.

5. Ειδικότερα, το άρθρο 107 του Ν.3852/2010, προβλέπει ότι οι Δήμοι μπορούν να έχουν μόνο μία δημοτική ανώνυμη εταιρία για την αξιοποίηση της δημοτικής ακίνητης περιουσίας ή για την εκμετάλλευση κοινόχρηστων χώρων, εφόσον είχε συσταθεί τέτοια στους συνενούμενους δήμους.

6. Πέραν αυτής οι Δήμοι δεν επιτρέπεται να συνιστούν ή να συμμετέχουν εφεξής σε άλλες ανώνυμες εταιρίες, κατά τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, εκτός από εκείνες που είχαν συσταθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του ν.3852/2010 και υπό την επιφύλαξη της παρ.2 του άρθρου 194 του ν.3852/2010 περί επιχειρήσεων των Περιφερειών.

7. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 194 του Ν.3852/2010, οι Δήμοι έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο των Αναπτυξιακών Ανωνύμων Εταιριών όπως και οι περιφέρειες και άλλοι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Αποκλειστικό αντικείμενο των ανωτέρω επιχειρήσεων είναι η επιστημονική και τεχνική υποστήριξη των περιφερειών, της Ένωσης Περιφερειών και των Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης , η προώθηση της επιχειρηματικής, οικονομικής και γενικότερα βιώσιμης ανάπτυξης της περιφέρειας καθώς και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων προστασίας του Περιβάλλοντος, και τέλος η συμμετοχή σε αντίστοιχα προγράμματα ή η εφαρμογή σχετικών πολιτικών σε διαπεριφερειακό ή σε ευρύτερο γεωγραφικό χώρο.

Στην ανώνυμη εταιρία αυτής της μορφής είναι δυνατή η συμμετοχή και άλλων φορέων του δημοσίου τομέα, συνεταιρισμών και ενώσεων αυτών, επιστημονικών φορέων, επιμελητηρίων, φορέων συλλογικών κοινωνικών ή οικονομικών συμφερόντων καθώς και τραπεζικών και πιστωτικών ιδρυμάτων. Στην περίπτωση αυτή οι περιφέρειες , οι δήμοι και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου.

Οι περιφέρειες , οι δήμοι και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης διατηρούν πάντοτε κοινές μη προνομιούχες μετοχές, που αντιπροσωπεύουν αθροιστικά την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου. Κατά το υπόλοιπο μπορεί να συμμετέχουν το Δημόσιο και νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου. Όλες οι μετοχές είναι ονομαστικές και δεν εισάγονται στο Χρηματιστήριο Αξιών. Οι κοινές μετοχές είναι δεσμευμένες ονομαστικές, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.7 του άρθρου 3 του ν.2190/1920 και οι προνομιούχες χωρίς δικαίωμα ψήφου. Αν η επιχείρηση λυθεί, οι περιφέρειες, οι δήμοι και οι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης που συμμετέχουν σε αυτή , έχουν δικαίωμα προτίμησης για την αγορά της εκποιούμενης περιουσίας.

8. Οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρίες, στις οποίες συμμετέχουν οι Δήμοι, επιτρέπεται να συμμετέχουν σε άλλες επιχειρήσεις για την προώθηση των αναπτυξιακών σκοπών της περιφέρειας, ύστερα από απόφαση του οικείου διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας και σύμφωνη γνώμη του οικείου περιφερειακού συμβουλίου με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του, εφαρμοζόμενων κατά τα λοιπά των ρυθμίσεων του ν.2190/1920.

9. Οι αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρίες δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε ποδοσφαιρικές , τραπεζικές και ασφαλιστικές ανώνυμες εταιρίες και δεν επιχορηγούνται από τις περιφέρειες, εκτός και αν τούτο επιτρέπεται από ειδική διάταξη νόμου.

10. Από όλα τα ως άνω, προκύπτει σαφώς ότι η διάταξη του άρθρου 107 του Ν.3852/2010, εισάγει ένα νέο νομοθετικό καθεστώς σχετικά με τη συμμετοχή των Δήμων σε Ανώνυμες Εταιρίες. Σύμφωνα με αυτή καταργούνται για το μέλλον οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και προβλέπονται εκ νέου και εντελώς περιοριστικά οι προϋποθέσεις συμμετοχής Δήμου σε ΑΕ. Σημειωτέον ότι, με τις καινούργιες διατάξεις του Ν.3852/2010, δεν προβλέπεται πια δυνατότητα σύστασης Ανωνύμου Εταιρίας από Δήμο.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη συνδυασμένη ερμηνεία των διατάξεων 107 και 194 του ν.3852/2010, οι Δήμοι εξακολουθούν μεν να συμμετέχουν στις ήδη συσταθείσες, μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.3852/2010, ανώνυμες εταιρίες κατά τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, ωστόσο από την έναρξη ισχύος του Ν.3852/2010 και εφεξής, οι διατάξεις αυτές καταργούνται και οι Δήμοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να συμμετέχουν μόνο σε αναπτυξιακές Ανώνυμες εταιρίες του άρθρου 194 του Ν.3852/2010. Οι αναπτυξιακές αυτές ΑΕ, έχουν επίσης τη δυνατότητα συμμετοχής σε άλλες επιχειρήσεις για την προώθηση των αναπτυξιακών σκοπών της περιφέρειας.

Στις άνω αναπτυξιακές ΑΕ , σε περίπτωση συμμετοχής πέραν των Δήμων , περιφερειών και λοιπών φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων φορέων του δημοσίου τομέα, συνεταιρισμών και ενώσεων αυτών, επιστημονικών φορέων, επιμελητηρίων, φορέων συλλογικών κοινωνικών ή οικονομικών συμφερόντων καθώς και τραπεζικών και πιστωτικών ιδρυμάτων, οι δήμοι , περιφέρειες και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου.

Αθήνα, 21-12-2011

Ο Γνωμοδοτών Δικηγόρος

Πάνος Ζυγούρης