ΜΕΓΑΛΟ «ΦΑΓΟΠΟΤΙ» ΜΕ ΤΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ Μαφιόζικο κύκλωμα λυμαίνεται αμύθητη περιουσία του Δημοσίου

http://www.imerisia.gr

Του Βασίλη Σ. Κανέλλη
Οικονομικό σκάνδαλο διαρκείας, που στερεί από τα δημόσια ταμεία εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, αποτελεί η απουσία ελέγχου, η αδιαφάνεια, η κακοδιαχείριση και το «μεγάλο φαγοπότι» που λαμβάνει χώρα στα εθνικά κληροδοτήματα και τις σχολάζουσες κληρονομιές. Το υπουργείο Οικονομικών, με το νομοσχέδιο που έχει καταθέσει, επιχειρεί να βάλει τάξη στο χάος που επικρατεί στα σχεδόν 11 χιλιάδες κληροδοτήματα των οποίων η αξία υπολογίζεται σε περισσότερα από 10 δισ.
ευρώ, ένας θησαυρός που τις περισσότερες φορές μένει αναξιοποίητος. Οσο για τις σχολάζουσες κληρονομιές, εκτιμάται ότι ανέρχονται σε τουλάχιστον 3.000, αξίας 4 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχουν περισσότερες από 10.000 κληρονομιές οι οποίες δεν έχουν καν εκκαθαριστεί.
Το ελληνικό δημόσιο βρίσκεται μπροστά σε μια απίστευτη κατάσταση που καλείται να συμμαζέψει με διαρκείς διαχειριστικούς ελέγχους, δημιουργία μητρώου, είσοδο ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών στα εθνικά κληροδοτήματα, αυστηρές ποινές σε διαχειριστές που δεν εμφανίζουν οικονομικά στοιχεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις καλείται να ελέγξει γιατί δεν τηρούνται οι σκοποί για τους οποίους συστήθηκαν τα διάφορα ιδρύματα (ανεγέρσεις σχολείων, νοσοκομείων, γηροκομείων, υποτροφίες κ.λπ.) και ποιοι λυμαίνονται τα λεφτά.

Όπως αποκαλύπτει σήμερα η «ΗτΣ», υπάρχουν κληροδοτήματα που λειτουργούν με κανόνες? μαφίας και στα οποία εμπλέκονται δικηγόροι, πολιτικά πρόσωπα, διαχειριστές που κατασπαταλούν περιουσίες, κληρονόμοι που εμφανίζονται από το πουθενά και διεκδικούν τεράστια ποσά. Σε πολλές περιπτώσεις, οι προσπάθειες για ελέγχους ή δημοσιεύματα για «μεγάλο φαγοπότι» κατέληξαν στα δικαστήρια με αγωγές - μαμούθ αλλά και με απειλές, ακόμη και σε υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών που θέλησαν να σπάσουν το απόστημα.
Το κυριότερο: Ότι εδώ και δεκαετίες το κράτος δεν μπόρεσε να «πατήσει πόδι» και να ελέγξει τις αδιαφανείς διαδικασίες και την κατασπατάληση περιουσιών, οι οποίες είχαν δοθεί για κοινωφελείς σκοπούς. Τα παραδείγματα είναι πολλά:

• Ευεργέτης σε επαρχιακή πόλη άφησε κληρονομιά αθλητικές εγκαταστάσεις για τα παιδιά. Οι διαχειριστές τα μίσθωναν σε ιδιωτικά αθλητικά σωματεία και εισέπρατταν έσοδα που πήγαιναν στις? τσέπες τους. Δεν υπήρξε έλεγχος.
• Σε ίδρυμα της επαρχίας, η σύγκρουση των μελών της διοικούσας επιτροπής οδήγησε το υπουργείο Οικονομικών στην τοποθέτηση τριών νέων μελών. Όμως, τα παλαιά μέλη δεν επέτρεψαν ποτέ την πρόσβαση στο Ιδρυμα. Λεπτομέρεια. Εμπλέκεται δικηγόρος, αδερφός τοπικού άρχοντα.
• Ιδρυμα είχε σκοπό την ανέγερση μουσείου. Του παραχωρήθηκε ακίνητο 11 στρεμμάτων από το Δημόσιο. Από το 1989 οι σκοποί του ιδρύματος δεν έχουν εκπληρωθεί, όμως, η διοικούσα επιτροπή συνεχίζει να υπάρχει και να αμείβεται.
• Σάλος είχε προκληθεί στο παρελθόν με ίδρυμα που χαρακτηρίστηκε «φωλιά χουντικών» και ήθελε να κατασκευάσει μνημείο «μίσους» κατά παράβαση των καταστατικών σκοπών του. Η κυβέρνηση μπλόκαρε το έργο, όμως, περιήλθαν στις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών στοιχεία για υποκοστολογήσεις εκτάσεων, με αποτέλεσμα να χάνονται τεράστια έσοδα από φόρους.
• Πολύ γνωστό ίδρυμα κατηγορείται ότι άφηνε ανθρώπους να πεθαίνουν για να καρπώνεται την περιουσία τους. Γνωστοί δικηγόροι που συμμετείχαν στο Δ.Σ. κατηγορήθηκαν για αδιαφανή διαχείριση, ειδικά της τεράστιας ακίνητης περιουσίας για την οποία δεν υπήρχε καν περιουσιολόγιο.
• Για γνωστό ίδρυμα υπάρχουν καταγγελίες περί σκόπιμης απαξίωσης της περιουσίας του ώστε να πουληθεί «για ένα κομμάτι ψωμί».
• Ιδρυμα με μεγάλη περιουσία και κτίρια στο κέντρο της Αθήνας, έχουν γίνει καταγγελίες για «ξέπλυμα χρήματος» μέσω των μισθώσεων, από δικηγόρους και απογόνους πλούσιων Ελλήνων.
• Μια κληρονομιά από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, αξίας 1 δισ. ευρώ βρίσκεται χρόνια στον αέρα. Κληρονόμοι δεν υπήρξαν, αλλά εμφανίζονται «περίεργες» διαθήκες που εμποδίζουν την εκκαθάριση από το Δημόσιο και τον έλεγχο της κληρονομιάς από το υπουργείο Οικονομικών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών, που έχει υπό την άμεση διαχείρισή του 87 εθνικά κληροδοτήματα, τα οποία παρουσιάζει σήμερα η «ΗτΣ», δεν ξέρει πολλές φορές τι να κάνει. Υπάρχουν περιπτώσεις κληροδοτημάτων που ενώ έχουν τεράστια περιουσία σε ακίνητα, καταθέσεις ή μετοχές, αυτή μένει αναξιοποίητη, την ίδια στιγμή που κάθε χρόνο δίνονται? ψίχουλα για τους σκοπούς που έχουν συσταθεί. Για παράδειγμα, υπάρχουν κληροδοτήματα που προσφέρουν πενιχρά ποσά, όπως 400 ευρώ ή 1.000 ευρώ τον χρόνο, ουσιαστικά δεν υφίστανται, κι όμως, το υπουργείο Οικονομικών αναγκάζεται να τα διαχειριστεί χωρίς να μπορεί να κάνει κινήσεις για να αυξήσει τα έσοδά τους.
Στον πίνακα που ακολουθεί καταγράφονται τα κληροδοτήματα που είναι άμεσης διαχείρισης από το Δημόσιο, δηλαδή δεν υπήρξε κληρονόμος, εκκαθαρίστηκαν και πέρασαν υπό τον έλεγχο του υπουργείου Οικονομικών που φροντίζει για την υλοποίηση των σκοπών τους.
Στον πίνακα υπάρχουν κληροδοτήματα που ουσιαστικά είναι ανενεργά ή άλλα που δεν αξιοποιούνται πλήρως. Π.χ. έχουν ελάχιστα έσοδα από ακίνητα που μισθώνονται ή πωλούνται σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Επίσης, διαθέτουν χιλιάδες μετοχές, κυρίως της Εθνικής ή της ΤτΕ που αποδίδουν ελάχιστα μερίσματα. Τα ετήσια έσοδά τους είναι λίγα, καθώς το Δημόσιο δεν μπορεί να γίνει διαχειριστής μιας περιουσίας που τελικά μένει αναξιοποίητη. Συνολικά, τα 87 αυτά κληροδοτήματα έδωσαν το 2012 περίπου 40 εκατ. ευρώ για τους σκοπούς που δημιουργήθηκαν. Στη σχετική λίστα υπάρχουν κληροδοτήματα για κατασκευές σχολείων, νοσοκομείων, για βραβεύσεις μαθητών, βοήθεια σε άπορους, προικοδότηση θυγατέρων, αγορά ρούχων και παπουτσιών για φτωχά παιδιά, συντηρήσεις κτιρίων, υποτροφίες, αρωγή σε ορφανά.
Το νομοσχέδιο
Το υπουργείο Οικονομικών βάζει πλέον στο «μικροσκόπιο» όλες τις σχολάζουσες κληρονομιές και τις κοινωφελείς περιουσίες. Ο νέος νόμος θα επιτρέψει όχι μόνο την καταγραφή σχολαζουσών κληρονομιών και κοινωφελών υπηρεσιών αλλά και την εκκαθάριση αδρανών περιουσιών.
Σε κάθε περίπτωση καθιερώνονται πλέον τακτικοί έλεγχοι και για τον σκοπό αυτό θα υπάρξει συμφωνία - πλαίσιο του Δημοσίου με ελεγκτικά γραφεία που λειτουργούν στη χώρα μας και αποτελούν πιστοποιημένα όργανα λογιστικών ελέγχων. Οι ελεγκτές θα μπορέσουν να σταματήσουν το «πάρτι» δεκαετιών.
Ενας θησαυρός εκτός ελέγχου
10 δισ. ευρώ υπολογίζεται η αξία των εθνικών κληροδοτημάτων και των σχολαζουσών κληρονομιών που αναζητά το υπουργείο Οικονομικών
11 χιλ. κληροδοτήματα και 3.000 σχολάζουσες κληρονομιές θα μπορούσαν με καλύτερη διαχείριση να αποφέρουν ετήσια έσοδα 2 δισ. ευρώ στο κράτος
87 κληροδοτήματα είναι άμεσης διαχείρισης από το υπουργείο Οικονομικών