Ποιες οι δράσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα,
όσον αφορά στην παροχή ιατρικής βοήθειας σε πρόσφυγες και μετανάστες,
πόσο αρνητική ή μη εξέλιξη συνιστά η παρουσία τους στη χώρα μας.
Διαβάστε τι δήλωσε η Μαριέττα Προβοπούλου στον Βασίλη Σπηλιωτόπουλο για
το NEWS 247
Η Μαριέττα Προβοπούλου εργάζεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, κυρίως για την διεθνή ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF). Έχει συμμετάσχει σε αποστολές με ρόλο διοικητικής υποστήριξης αρχικά και εν συνεχεία ρόλους συντονίστριας προγραμμάτων / αποστολών.
Ο Βασίλης Σπηλιωτόπουλος μίλησε μαζί της
για τη δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, για τα προβλήματα που
αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των υπό κρίση περιοχών του πλανήτη, τη βίαιη
ολίσθηση των κοινωνιών του "ανεπτυγμένου κόσμου" λόγω κρίσης και τη
συμβίωση με μετανάστες και πρόσφυγες.
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη, μέρος της ενότητας "Ερωταπαντήσεις" του NEWS 247:
Κυρία Προβοπούλου έχετε σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσια Υγεία στο Λονδίνο και το Παρίσι. Στη συνεχεία έχετε εργαστεί σε ανθρωπιστικές οργανώσεις ανά τον κόσμο. Τι ήταν αυτό, που σας ώθησε σε μια τέτοια κατεύθυνση και ποιες οι επιδιώξεις σας;
Αυτό, που με ώθησε σε αυτή την κατεύθυνση, έχει τις ρίζες του σε νεαρή ηλικία και θα το περιγράψω όσο απλοϊκά το βίωνα τότε. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου απορούσα για αυτά, που συνέβαιναν γύρω μου, ένιωθα συχνά, ότι αντίβαιναν τη δική μου λογική. Μεγαλώνοντας θέλησα να σπουδάσω ανθρωπολογία για να κατανοήσω καλύτερα τους ανθρώπους ή να γίνω πολιτικός νομίζοντας ότι έτσι θα μπορούσα να
αλλάξω, ότι μου φαινόταν άδικο και παράλογο. Ωστόσο, τελικά σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων και μόνο μετά την ενασχόληση μου με την ανθρωπιστική δράση έκανα σπουδές στη Δημόσια Υγεία.
Στα εφηβικά μου χρόνια ταξίδεψα στην Νέα Υόρκη και στην Αλβανία, αμέσως μετά το άνοιγμα των συνόρων. Οι εικόνες, που αποκόμισα κι από τα δυο αυτά μέρη, με σόκαραν. Το πρώτο για την κοινωνική ανισότητα, που αντιλήφθηκα, βλέποντας τους άστεγους στο κρύο μπροστά στις βιτρίνες των μαγαζιών της 5ης λεωφόρου. Το δεύτερο για την φτώχεια των ανθρώπων, που βρίσκονταν μόλις λίγες ώρες δρόμο από την χώρα μου, που «ευημερούσε» την περίοδο εκείνη.
Μετά το πέρας των σπουδών μου δούλεψα έναν χρόνο σε εταιρικό περιβάλλον και αυτή η εμπειρία ήταν καταλυτικής σημασίας, καθώς μου ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι δεν μπορούσα να κάνω κάτι το οποίο δεν υπηρετούσε το κοινωνικό όφελος και δεν μου παρείχε εγγύτητα με τους ανθρώπους και γνώση της πραγματικότητας όπως εγώ την αντιλαμβανόμουν.
Από το 2001 και για χρόνια συμμετείχα σε αποστολές στο Μαλάουι, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, την Μπουρκίνα Φάσο, το Περού, την Αιθιοπία, την Ελλάδα αλλά και μικρότερης διάρκειας αποστολές στη Ζάμπια, το Νίγηρα, το Κονγκό κ.α. Η επιλογή της ανθρωπιστικής δράσης μου έδωσε την ευκαιρία να εργάζομαι με στόχο την διατήρηση της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και μου απέφερε ένα τεράστιο προσωπικό κεφάλαιο εμπειριών και της γνώσης.
Κατά κύριο λόγο έχετε συμβάλλει στις προσπάθειες των «Γιατρών χωρίς Σύνορα» (MSF). Ποιές οι δραστηριότητες της οργάνωσης και ποιοι οι βασικοί άξονες της προσφοράς της; Ειδικότερα, ποια η συνεισφορά του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης;
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση, που παρέχει επείγουσα βοήθεια σε άτομα, που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις, επιδημίες, αποκλεισμό από την παροχή ιατρικής φροντίδας και φυσικές καταστροφές. Προσφέρουμε βοήθεια με κριτήριο την ανάγκη, ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία, φύλο ή πολιτικούς δεσμούς.
Η ανεξάρτητη και αμερόληπτη παρουσία μας επιτρέπει να παρεμβαίνουμε άμεσα παρέχοντας ιατρική φροντίδα σε αυτούς, που το χρειάζονται. Όταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα γίνονται μάρτυρες σοβαρών πράξεων βίας, ξεχασμένων κρίσεων ή παρακώλυσης του έργου τους, δύνανται να μιλήσουν δημόσια για αυτά χρησιμοποιώντας τη μαρτυρία ως μέσο για να επιφέρουμε αλλαγές προς όφελος των πληθυσμών που υποστηρίζουμε.
Η οργάνωση έχει προγράμματα σε περίπου 70 χώρες σήμερα και αποτελείται από χιλιάδες ανθρώπους προσωπικό διεθνώς αλλά κυρίως στις χώρες παρέμβασης. Οι MSF έχουν πάνω από 4,5 εκατομμύρια δωρητές κι έτσι διασφαλίζεται η οικονομική και επιχειρησιακή μας ανεξαρτησία.
Στην Ελλάδα το τμήμα ιδρύθηκε το 1990 και πέραν της υποστήριξης των προγραμμάτων εντός της χώρας, σκοπεύει στην ανεύρεση ανθρωπίνων πόρων για τη στελέχωση των προγραμμάτων μας στο εξωτερικό (ιατρών, νοσηλευτών, διοικητικού και προσωπικού τεχνικής υποστήριξης) και οικονομικών πόρων, καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας για τις ανάγκες του κόσμου, όπως τις καταγράφουμε μέσω των προγραμμάτων μας.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην χώρα υλοποιούν προγράμματα για την περίθαλψη μεταναστών και προσφύγων που δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα από το 1996. Από το 2008, οι ΓΧΣ ανταποκρίνονται στις επείγουσες ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες κυρίως των μεταναστών και προσφύγων, που φτάνουν στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και συγκεκριμένα στην περιοχή του Έβρου και σε νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου ή κρατούνται σε χώρους διοικητικής κράτησης, όπου δεν τους παρέχονται οι βασικές ιατρικές ή άλλες υπηρεσίες και διαβιούν συχνά σε άθλιες συνθήκες παρατεταμένης χρονικά κράτησης (μέχρι 18 μήνες), γεγονός το οποίο έχει επιβαρυντικό ρόλο στην ψυχική και σωματική τους υγεία.
Παραδείγματα άλλων δράσεων στην Ελλάδα έχουν αποτελέσει η παρέμβαση στο ψυχιατρείο της Λέρου (1990), παρεμβάσεις για τους πληγέντες του σεισμού του Αιγίου (1995) και της πυρκαγιάς στην Ηλεία (2007), σε αστέγους σε χώρους φιλοξενίας για την εκτίμηση των ιατρικών αναγκών τους τις κρύες μέρες του χειμώνα (2011,2012), πρόγραμμα για την πρόληψη και θεραπεία της ελονοσίας (2012) κ.α.
Οι αυξημένες ιατρικές ανάγκες λόγω αδυναμίας ενός ολοένα αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων στην Ελλάδα να καλύψουν το κόστος της διάγνωσης και θεραπείας τους ή να ελιχθούν στο δυσπρόσιτο σύστημα υγείας και τις περιορισμένες υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας, μας έκανε να ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα στην Αθήνα με στόχο να συμβάλουμε στις προσπάθειες οργανώσεων και φορέων να αντιμετωπιστούν ιατρικές ανάγκες των πιο ευάλωτων πληθυσμιακά ομάδων (άστεγοι, έλληνες και μετανάστες, ανασφάλιστοι, ηλικιωμένοι..) παρέχοντας ιατρικές υπηρεσίες, καθώς και διασύνδεση με φορείς δευτεροβάθμιας υγείας ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε σε θέματα που χρήζουν προσοχής και προστασίας της Δημόσιας Υγείας και της Ιατρικής Δεοντολογίας.
Έχετε υπηρετήσει σε θέσεις ευθύνης σε πολλά σημεία του πλανήτη, τα οποία αντιμετωπίζουν ανθρωπιστικές κρίσεις. Ποια θα ορίζατε ως τα πλέον σημαντικά προβλήματα, με τα οποία έχουν να αντιπαρατεθούν οι κάτοικοι των υπό κρίση περιοχών και πώς μπορεί ο ανεπτυγμένος κόσμος να συνεισφέρει θετικά για ένα καλύτερο αύριο;
Προσωπικά, θα έλεγα ότι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι η πολύ περιορισμένη πρόσβαση στην παιδεία (που περιλαμβάνει την ανθρωπιστική παιδεία που είναι η βάση για την συλλογική συνείδηση) και η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για το σύνολο του πληθυσμού. Τα θέτω ως σημαντικότερα γιατί πιστεύω ότι χωρίς να δοθεί μια λύση σε αυτά δεν θα λυθούν ποτέ όλα τα άλλα. Είναι η επένδυση για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Οι ανθρωπιστικές κρίσεις μπορεί να οφείλονται σε ένα βίαιο γεγονός όπως μία φυσική καταστροφή ή έναν πόλεμο, ή μπορεί να είναι χρόνιες όπως για παράδειγμα οι επισιτιστικές κρίσεις σε μέρη όπως ο Νίγηρας ή η Αιθιοπία αλλά και μακροχρόνιες πολεμικές διαμάχες όπως στο Αφγανιστάν και το Κονγκό.
Ο κόσμος μπορεί να συνεισφέρει θετικά, όταν δρα με γνώμονα το συμφέρον των κοινωνιών, που βρίσκονται σε κρίση.
Σαν πολίτες, πρέπει να είμαστε ευαισθητοποιημένοι και ενήμεροι για το τι συμβαίνει στους συνανθρώπους μας, τόσο στη διπλανή μας πόρτα, όσο και αλλού. Έτσι μόνο η πράξη αλληλεγγύης γίνεται συνειδητά και υπεύθυνα. Η καχυποψία και η άγνοια πολλές φορές αποθαρρύνει τους πολίτες να στηρίξουν δράσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά σήμερα υπάρχει πληροφόρηση και ο κάθε πολίτης, που θέλει να προσφέρει, έχει την δυνατότητα να μπορεί να κρίνει διασταυρώνοντας την πληροφορία και να επιλέξει με ποιόν τρόπο και ποια δράση θα στηρίξει.
Οι Θεσμικοί Φορείς, οι κυβερνήσεις δηλαδή, πρέπει να διοχετεύουν κονδύλια για τις ανθρωπιστικές κρίσεις με γνώμονα το μέγεθος των αναγκών. Επίσης πρέπει να υπάρχει καλύτερος συντονισμός αλλά και πολιτική βούληση για πραγματική βοήθεια και αυτό περιλαμβάνει προσεγγίσεις που να είναι προσαρμοσμένες στην κοινωνία που χρήζει υποστήριξης. Επίσης, χρειάζεται η δέσμευση τόσο χρονικά, όσο και οικονομικά για την ολοκλήρωση των στόχων.
Οι Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών πως οι ΜΚΟ και άλλοι Οργανισμοί που υλοποιούν ανθρωπιστικά προγράμματα πρέπει με τη σειρά τους να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να δρουν με γνώμονα τις ανάγκες, να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν τις κοινωνίες οι οποίες τους στηρίζουν για τις ανάγκες των πληθυσμών. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι πολιτισμικές ή άλλες ιδιαιτερότητες των κοινωνιών που βρίσκονται σε ανθρωπιστική κρίση έτσι ώστε η βοήθεια αυτή να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η αρχή του «do no harm» πρέπει να διέπει το σχεδιασμό και την υλοποίηση των παρεμβάσεων σε ανθρωπιστικές κρίσεις γιατί πολύ συχνά το περιβάλλον στο οποίο δρούμε είναι πολύπλοκο και χρειάζεται πολύ καλή κατανόηση των δυναμικών του.
Τι είναι αυτό, που σας έχει εντυπωσιάσει, θετικά και αρνητικά, στην πολύχρονη πορεία προσφοράς σας, και πώς θα οραματιζόσασταν ένα μέλλον πιο φωτεινό - πάντα μέσα στα πλαίσια του ανθρωπίνως εφικτού;
Εντυπωσιάζομαι και παίρνω δύναμη από τα χαμόγελα και το σθένος των ανθρώπων που τα έχουν χάσει όλα (τους δικούς τους ανθρώπους, τη στέγη τους, την υγεία τους….) κι όμως έχουν κάτι και για τους άλλους. Πολλές φορές στην Αφρική οικογένειες με υποσιτισμένα παιδιά μου προσέφεραν το μοναδικό φαγητό, που είχαν σαν ένδειξη φιλοξενίας. Στο Αφγανιστάν συνάδελφοι μου ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για να με προστατεύσουν σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης για το έργο μας. Αυτοί οι άνθρωποι μου πρόσφεραν τόσα πολλά διδάγματα και είναι η απόδειξη ότι η ανθρωπιστική δράση είναι μια γέφυρα αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνιών.
Απογοητεύομαι όταν έρχομαι αντιμέτωπη με την αδιαφορία ή ακόμα χειρότερα την υποκρισία που εξυπηρετεί προσωπικές ή πολιτικές σκοπιμότητες στο όνομα του ανθρωπισμού.
Το πιο φωτεινό μέλλον το βλέπω μόνο στα όνειρα μου... Τα πλαίσια του ανθρωπίνως εφικτού είναι απροσδιόριστα. Εάν υπήρχε η βούληση, η συλλογική συνείδηση που ανέφερα πριν, η ανθρωπιστική παιδεία - ίσως μια μέρα στο απώτερο μέλλον της ανθρωπότητας οι κοινωνίες θα εξελίσσονταν και τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά.
Ωστόσο δεν είναι λόγος αυτός να μην κάνει ο καθένας από εμάς ότι μπορεί σήμερα. Ακόμα και το λίγο μπορεί να κάνει την διαφορά, η αποκατάσταση της αξιοπρέπειας για έναν μόνο άνθρωπο είναι πολύ!
Τι είναι εκείνο, που θα λέγατε σε έναν πολίτη του ανεπτυγμένου κόσμου για να τον αφυπνίσετε και να τον ενεργοποιήσετε σε σχέση με τα ζωτικά προβλήματα, που βασανίζουν τους «απόκληρους» της κοινής μας πορείας; Πιστεύετε, ότι το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει σε έναν κόσμο συνεργασίας, αλληλεγγύης και προσφοράς και πώς μπορεί το άτομο να συμβάλλει σε μια τέτοια εξέλιξη;
Όπως βλέπουμε και στην Ελλάδα, η οικονομική και κοινωνική κρίση μπορεί να κάνει κοινωνίες του «αναπτυγμένου κόσμου» να ολισθήσουν βίαια. Δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένα τα πράγματα ούτε να ξεχνάμε την ιστορία. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας έχουν ζήσει την φτώχεια και τον πόλεμο, τον ξεριζωμό. Πιθανόν λίγοι να φανταζόμασταν ότι θα βρισκόμασταν στην θέση που βρισκόμαστε σήμερα. Όλο και περισσότερος κόσμος στην Ελλάδα στρέφεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις για να καλύψει βασικές του ανάγκες σίτισης, στέγασης, ιατρικής βοήθειας. Το 1922, η Ελλάδα δέχτηκε ανθρωπιστική βοήθεια από την Αιθιοπία, μια χώρα γνωστή για τις δικές της επισιτιστικές κρίσεις που έχουν προκαλέσει από τις μεγαλύτερες διεθνείς κινητοποιήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ωμή πραγματικότητα που βιώνουν συνάνθρωποί μας ανά τον κόσμο και στην χώρα μας δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Ας βάζουμε τους εαυτούς μας στην θέση αυτών των ανθρώπων. Θα μας δώσει και τα εφόδια να χειριστούμε καλύτερα και τις δικές μας δυσκολίες. Ίσως αύριο ο «κλήρος» πέσει και σε εμάς.
Το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει μόνο σε έναν κόσμο συνεργασίας, αλληλεγγύης και προσφοράς.
Τέλος, έχετε εργαστεί στη χώρα μας σε προγράμματα υγείας κυρίως για μετανάστες. Ποια είναι η άποψή σας για τη σχέση των μεταναστών με την ελληνική κοινωνία; Πώς θα χαρακτηρίζατε την παρουσία τους στην Ελλάδα; Αποτελεί πράγματι αρνητική εξέλιξη, όπως θέλουν κάποιοι να τονίζουν ή μήπως τελικά σηματοδοτούν ένα βήμα προς έναν πιο οικουμενικό και ισορροπημένο κόσμο;
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μοιραζόμαστε καθημερινά τις εμπειρίες των ανθρώπων αυτών μέσω των αποστολών μας ανά τον κόσμο όπως στη Συρία, το Αφγανιστάν, το Κονγκό, την Ιταλία, την Ελλάδα. Η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς μας – και που συχνά τους ωθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες μαζί με ανήλικα παιδιά και ηλικιωμένους γονείς, είναι ο κίνδυνος της ζωής τους λόγω πολιτικής, φυλετικής, θρησκευτικής διάκρισης ή πολεμικής σύρραξης. Ο ρόλος μας δεν είναι να υποδείξουμε την υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών για την μετανάστευση αλλά να ζητήσουμε αυτές να έχουν γνώμονα το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια.
Οι τραγωδίες με θύματα πρόσφυγες, μικρότερες ή μεγαλύτερες σε ότι αφορά στον αριθμό των θυμάτων, δεν είναι κάτι σπάνιο και στην Ελλάδα. Από το 2008 που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υλοποιούν επείγουσες παρεμβάσεις για την παροχή ιατρικής βοήθειας σε νεοφερμένους πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά του Αιγαίου και τον Έβρο, έχει δυστυχώς πολλές φορές χρειαστεί να προσφέρουμε ψυχολογική υποστήριξη σε ανθρώπους που έχασαν τους δικούς διασχίζοντας τη θάλασσα ή το ποτάμι, να περιθάλψουμε ασθενείς με σοβαρά κρυοπαγήματα στον Έβρο, να προσφέρουμε βοήθεια σε ανθρώπους που κακοποιήθηκαν από τους διακινητές στη διάρκεια του ταξιδιού.
Η ενίσχυση του ελέγχου των Ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων ωθούν πρόσφυγες και μετανάστες να επιχειρούν όλο και πιο επικίνδυνα ταξίδια με αποτέλεσμα χιλιάδες ανθρώπινες ζωές να χάνονται αναίτια. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση των επιχειρήσεων διάσωσης (π.χ. στη θάλασσα της Μεσογείου) και στη δυνατότητα των προσφύγων να αναζητήσουν με ασφάλεια την προστασία που προβλέπει το διεθνές δίκαιο, καθώς και όποια άλλα μέτρα να τηρούν τις βασικές συνθήκες για την προστασία αυτών των ανθρώπων.
Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι είναι η παρουσία των μεταναστών στη χώρα μας η αρνητική εξέλιξη αλλά η μακρόχρονη έλλειψη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής από την πλευρά της Πολιτείας για να μειώσει τις αρνητικές συνέπειες και συνάμα να προστατεύσει τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων. Η συνύπαρξη διαφορετικών ανθρώπινων ομάδων παρουσιάζει ευκαιρίες και εάν επιτευχθεί αυτές να ενταχτούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικής και υλοποίησης που να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες, τότε αποτέλεσμα θα ήταν η ενίσχυση της αλληλεγγύης, της δημιουργικότητας, των συνθηκών διαβίωσης για όλους.
Ποια είναι η Μαριέττα Προβοπούλου
Γεννήθηκε στην Αγγλία το 1976. Μεγάλωσε στην Αθήνα και έχει 2 υπέροχα παιδιά.
Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσιας Υγείας στο Λονδίνο και στο Παρίσι.
Από το 2001 εργάζεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, κυρίως για την διεθνή ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF).
Έχει συμμετάσχει σε αποστολές με ρόλο διοικητικής υποστήριξης αρχικά και ρόλους συντονίστριας προγραμμάτων / αποστολών αργότερα:
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη, μέρος της ενότητας "Ερωταπαντήσεις" του NEWS 247:
Κυρία Προβοπούλου έχετε σπουδάσει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσια Υγεία στο Λονδίνο και το Παρίσι. Στη συνεχεία έχετε εργαστεί σε ανθρωπιστικές οργανώσεις ανά τον κόσμο. Τι ήταν αυτό, που σας ώθησε σε μια τέτοια κατεύθυνση και ποιες οι επιδιώξεις σας;
Αυτό, που με ώθησε σε αυτή την κατεύθυνση, έχει τις ρίζες του σε νεαρή ηλικία και θα το περιγράψω όσο απλοϊκά το βίωνα τότε. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου απορούσα για αυτά, που συνέβαιναν γύρω μου, ένιωθα συχνά, ότι αντίβαιναν τη δική μου λογική. Μεγαλώνοντας θέλησα να σπουδάσω ανθρωπολογία για να κατανοήσω καλύτερα τους ανθρώπους ή να γίνω πολιτικός νομίζοντας ότι έτσι θα μπορούσα να
αλλάξω, ότι μου φαινόταν άδικο και παράλογο. Ωστόσο, τελικά σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων και μόνο μετά την ενασχόληση μου με την ανθρωπιστική δράση έκανα σπουδές στη Δημόσια Υγεία.
Στα εφηβικά μου χρόνια ταξίδεψα στην Νέα Υόρκη και στην Αλβανία, αμέσως μετά το άνοιγμα των συνόρων. Οι εικόνες, που αποκόμισα κι από τα δυο αυτά μέρη, με σόκαραν. Το πρώτο για την κοινωνική ανισότητα, που αντιλήφθηκα, βλέποντας τους άστεγους στο κρύο μπροστά στις βιτρίνες των μαγαζιών της 5ης λεωφόρου. Το δεύτερο για την φτώχεια των ανθρώπων, που βρίσκονταν μόλις λίγες ώρες δρόμο από την χώρα μου, που «ευημερούσε» την περίοδο εκείνη.
Μετά το πέρας των σπουδών μου δούλεψα έναν χρόνο σε εταιρικό περιβάλλον και αυτή η εμπειρία ήταν καταλυτικής σημασίας, καθώς μου ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι δεν μπορούσα να κάνω κάτι το οποίο δεν υπηρετούσε το κοινωνικό όφελος και δεν μου παρείχε εγγύτητα με τους ανθρώπους και γνώση της πραγματικότητας όπως εγώ την αντιλαμβανόμουν.
Από το 2001 και για χρόνια συμμετείχα σε αποστολές στο Μαλάουι, το Αφγανιστάν και το Πακιστάν, την Μπουρκίνα Φάσο, το Περού, την Αιθιοπία, την Ελλάδα αλλά και μικρότερης διάρκειας αποστολές στη Ζάμπια, το Νίγηρα, το Κονγκό κ.α. Η επιλογή της ανθρωπιστικής δράσης μου έδωσε την ευκαιρία να εργάζομαι με στόχο την διατήρηση της ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και μου απέφερε ένα τεράστιο προσωπικό κεφάλαιο εμπειριών και της γνώσης.
Κατά κύριο λόγο έχετε συμβάλλει στις προσπάθειες των «Γιατρών χωρίς Σύνορα» (MSF). Ποιές οι δραστηριότητες της οργάνωσης και ποιοι οι βασικοί άξονες της προσφοράς της; Ειδικότερα, ποια η συνεισφορά του ελληνικού τμήματος της οργάνωσης;
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) είναι μια διεθνής, ανεξάρτητη, ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση, που παρέχει επείγουσα βοήθεια σε άτομα, που έχουν πληγεί από ένοπλες συγκρούσεις, επιδημίες, αποκλεισμό από την παροχή ιατρικής φροντίδας και φυσικές καταστροφές. Προσφέρουμε βοήθεια με κριτήριο την ανάγκη, ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία, φύλο ή πολιτικούς δεσμούς.
Η ανεξάρτητη και αμερόληπτη παρουσία μας επιτρέπει να παρεμβαίνουμε άμεσα παρέχοντας ιατρική φροντίδα σε αυτούς, που το χρειάζονται. Όταν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα γίνονται μάρτυρες σοβαρών πράξεων βίας, ξεχασμένων κρίσεων ή παρακώλυσης του έργου τους, δύνανται να μιλήσουν δημόσια για αυτά χρησιμοποιώντας τη μαρτυρία ως μέσο για να επιφέρουμε αλλαγές προς όφελος των πληθυσμών που υποστηρίζουμε.
Η οργάνωση έχει προγράμματα σε περίπου 70 χώρες σήμερα και αποτελείται από χιλιάδες ανθρώπους προσωπικό διεθνώς αλλά κυρίως στις χώρες παρέμβασης. Οι MSF έχουν πάνω από 4,5 εκατομμύρια δωρητές κι έτσι διασφαλίζεται η οικονομική και επιχειρησιακή μας ανεξαρτησία.
Στην Ελλάδα το τμήμα ιδρύθηκε το 1990 και πέραν της υποστήριξης των προγραμμάτων εντός της χώρας, σκοπεύει στην ανεύρεση ανθρωπίνων πόρων για τη στελέχωση των προγραμμάτων μας στο εξωτερικό (ιατρών, νοσηλευτών, διοικητικού και προσωπικού τεχνικής υποστήριξης) και οικονομικών πόρων, καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας για τις ανάγκες του κόσμου, όπως τις καταγράφουμε μέσω των προγραμμάτων μας.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα στην χώρα υλοποιούν προγράμματα για την περίθαλψη μεταναστών και προσφύγων που δεν έχουν πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα από το 1996. Από το 2008, οι ΓΧΣ ανταποκρίνονται στις επείγουσες ιατρικές και ανθρωπιστικές ανάγκες κυρίως των μεταναστών και προσφύγων, που φτάνουν στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και συγκεκριμένα στην περιοχή του Έβρου και σε νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου ή κρατούνται σε χώρους διοικητικής κράτησης, όπου δεν τους παρέχονται οι βασικές ιατρικές ή άλλες υπηρεσίες και διαβιούν συχνά σε άθλιες συνθήκες παρατεταμένης χρονικά κράτησης (μέχρι 18 μήνες), γεγονός το οποίο έχει επιβαρυντικό ρόλο στην ψυχική και σωματική τους υγεία.
Παραδείγματα άλλων δράσεων στην Ελλάδα έχουν αποτελέσει η παρέμβαση στο ψυχιατρείο της Λέρου (1990), παρεμβάσεις για τους πληγέντες του σεισμού του Αιγίου (1995) και της πυρκαγιάς στην Ηλεία (2007), σε αστέγους σε χώρους φιλοξενίας για την εκτίμηση των ιατρικών αναγκών τους τις κρύες μέρες του χειμώνα (2011,2012), πρόγραμμα για την πρόληψη και θεραπεία της ελονοσίας (2012) κ.α.
Οι αυξημένες ιατρικές ανάγκες λόγω αδυναμίας ενός ολοένα αυξανόμενου αριθμού ανθρώπων στην Ελλάδα να καλύψουν το κόστος της διάγνωσης και θεραπείας τους ή να ελιχθούν στο δυσπρόσιτο σύστημα υγείας και τις περιορισμένες υπηρεσίες κοινωνικής μέριμνας, μας έκανε να ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα στην Αθήνα με στόχο να συμβάλουμε στις προσπάθειες οργανώσεων και φορέων να αντιμετωπιστούν ιατρικές ανάγκες των πιο ευάλωτων πληθυσμιακά ομάδων (άστεγοι, έλληνες και μετανάστες, ανασφάλιστοι, ηλικιωμένοι..) παρέχοντας ιατρικές υπηρεσίες, καθώς και διασύνδεση με φορείς δευτεροβάθμιας υγείας ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Ιδιαίτερη σημασία δίνουμε σε θέματα που χρήζουν προσοχής και προστασίας της Δημόσιας Υγείας και της Ιατρικής Δεοντολογίας.
Έχετε υπηρετήσει σε θέσεις ευθύνης σε πολλά σημεία του πλανήτη, τα οποία αντιμετωπίζουν ανθρωπιστικές κρίσεις. Ποια θα ορίζατε ως τα πλέον σημαντικά προβλήματα, με τα οποία έχουν να αντιπαρατεθούν οι κάτοικοι των υπό κρίση περιοχών και πώς μπορεί ο ανεπτυγμένος κόσμος να συνεισφέρει θετικά για ένα καλύτερο αύριο;
Προσωπικά, θα έλεγα ότι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες είναι η πολύ περιορισμένη πρόσβαση στην παιδεία (που περιλαμβάνει την ανθρωπιστική παιδεία που είναι η βάση για την συλλογική συνείδηση) και η περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για το σύνολο του πληθυσμού. Τα θέτω ως σημαντικότερα γιατί πιστεύω ότι χωρίς να δοθεί μια λύση σε αυτά δεν θα λυθούν ποτέ όλα τα άλλα. Είναι η επένδυση για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Οι ανθρωπιστικές κρίσεις μπορεί να οφείλονται σε ένα βίαιο γεγονός όπως μία φυσική καταστροφή ή έναν πόλεμο, ή μπορεί να είναι χρόνιες όπως για παράδειγμα οι επισιτιστικές κρίσεις σε μέρη όπως ο Νίγηρας ή η Αιθιοπία αλλά και μακροχρόνιες πολεμικές διαμάχες όπως στο Αφγανιστάν και το Κονγκό.
Ο κόσμος μπορεί να συνεισφέρει θετικά, όταν δρα με γνώμονα το συμφέρον των κοινωνιών, που βρίσκονται σε κρίση.
Σαν πολίτες, πρέπει να είμαστε ευαισθητοποιημένοι και ενήμεροι για το τι συμβαίνει στους συνανθρώπους μας, τόσο στη διπλανή μας πόρτα, όσο και αλλού. Έτσι μόνο η πράξη αλληλεγγύης γίνεται συνειδητά και υπεύθυνα. Η καχυποψία και η άγνοια πολλές φορές αποθαρρύνει τους πολίτες να στηρίξουν δράσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά σήμερα υπάρχει πληροφόρηση και ο κάθε πολίτης, που θέλει να προσφέρει, έχει την δυνατότητα να μπορεί να κρίνει διασταυρώνοντας την πληροφορία και να επιλέξει με ποιόν τρόπο και ποια δράση θα στηρίξει.
Οι Θεσμικοί Φορείς, οι κυβερνήσεις δηλαδή, πρέπει να διοχετεύουν κονδύλια για τις ανθρωπιστικές κρίσεις με γνώμονα το μέγεθος των αναγκών. Επίσης πρέπει να υπάρχει καλύτερος συντονισμός αλλά και πολιτική βούληση για πραγματική βοήθεια και αυτό περιλαμβάνει προσεγγίσεις που να είναι προσαρμοσμένες στην κοινωνία που χρήζει υποστήριξης. Επίσης, χρειάζεται η δέσμευση τόσο χρονικά, όσο και οικονομικά για την ολοκλήρωση των στόχων.
Οι Φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών πως οι ΜΚΟ και άλλοι Οργανισμοί που υλοποιούν ανθρωπιστικά προγράμματα πρέπει με τη σειρά τους να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να δρουν με γνώμονα τις ανάγκες, να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν τις κοινωνίες οι οποίες τους στηρίζουν για τις ανάγκες των πληθυσμών. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι πολιτισμικές ή άλλες ιδιαιτερότητες των κοινωνιών που βρίσκονται σε ανθρωπιστική κρίση έτσι ώστε η βοήθεια αυτή να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η αρχή του «do no harm» πρέπει να διέπει το σχεδιασμό και την υλοποίηση των παρεμβάσεων σε ανθρωπιστικές κρίσεις γιατί πολύ συχνά το περιβάλλον στο οποίο δρούμε είναι πολύπλοκο και χρειάζεται πολύ καλή κατανόηση των δυναμικών του.
Τι είναι αυτό, που σας έχει εντυπωσιάσει, θετικά και αρνητικά, στην πολύχρονη πορεία προσφοράς σας, και πώς θα οραματιζόσασταν ένα μέλλον πιο φωτεινό - πάντα μέσα στα πλαίσια του ανθρωπίνως εφικτού;
Εντυπωσιάζομαι και παίρνω δύναμη από τα χαμόγελα και το σθένος των ανθρώπων που τα έχουν χάσει όλα (τους δικούς τους ανθρώπους, τη στέγη τους, την υγεία τους….) κι όμως έχουν κάτι και για τους άλλους. Πολλές φορές στην Αφρική οικογένειες με υποσιτισμένα παιδιά μου προσέφεραν το μοναδικό φαγητό, που είχαν σαν ένδειξη φιλοξενίας. Στο Αφγανιστάν συνάδελφοι μου ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους για να με προστατεύσουν σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης για το έργο μας. Αυτοί οι άνθρωποι μου πρόσφεραν τόσα πολλά διδάγματα και είναι η απόδειξη ότι η ανθρωπιστική δράση είναι μια γέφυρα αλληλεγγύης μεταξύ των κοινωνιών.
Απογοητεύομαι όταν έρχομαι αντιμέτωπη με την αδιαφορία ή ακόμα χειρότερα την υποκρισία που εξυπηρετεί προσωπικές ή πολιτικές σκοπιμότητες στο όνομα του ανθρωπισμού.
Το πιο φωτεινό μέλλον το βλέπω μόνο στα όνειρα μου... Τα πλαίσια του ανθρωπίνως εφικτού είναι απροσδιόριστα. Εάν υπήρχε η βούληση, η συλλογική συνείδηση που ανέφερα πριν, η ανθρωπιστική παιδεία - ίσως μια μέρα στο απώτερο μέλλον της ανθρωπότητας οι κοινωνίες θα εξελίσσονταν και τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά.
Ωστόσο δεν είναι λόγος αυτός να μην κάνει ο καθένας από εμάς ότι μπορεί σήμερα. Ακόμα και το λίγο μπορεί να κάνει την διαφορά, η αποκατάσταση της αξιοπρέπειας για έναν μόνο άνθρωπο είναι πολύ!
Τι είναι εκείνο, που θα λέγατε σε έναν πολίτη του ανεπτυγμένου κόσμου για να τον αφυπνίσετε και να τον ενεργοποιήσετε σε σχέση με τα ζωτικά προβλήματα, που βασανίζουν τους «απόκληρους» της κοινής μας πορείας; Πιστεύετε, ότι το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει σε έναν κόσμο συνεργασίας, αλληλεγγύης και προσφοράς και πώς μπορεί το άτομο να συμβάλλει σε μια τέτοια εξέλιξη;
Όπως βλέπουμε και στην Ελλάδα, η οικονομική και κοινωνική κρίση μπορεί να κάνει κοινωνίες του «αναπτυγμένου κόσμου» να ολισθήσουν βίαια. Δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένα τα πράγματα ούτε να ξεχνάμε την ιστορία. Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας έχουν ζήσει την φτώχεια και τον πόλεμο, τον ξεριζωμό. Πιθανόν λίγοι να φανταζόμασταν ότι θα βρισκόμασταν στην θέση που βρισκόμαστε σήμερα. Όλο και περισσότερος κόσμος στην Ελλάδα στρέφεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις για να καλύψει βασικές του ανάγκες σίτισης, στέγασης, ιατρικής βοήθειας. Το 1922, η Ελλάδα δέχτηκε ανθρωπιστική βοήθεια από την Αιθιοπία, μια χώρα γνωστή για τις δικές της επισιτιστικές κρίσεις που έχουν προκαλέσει από τις μεγαλύτερες διεθνείς κινητοποιήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ωμή πραγματικότητα που βιώνουν συνάνθρωποί μας ανά τον κόσμο και στην χώρα μας δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Ας βάζουμε τους εαυτούς μας στην θέση αυτών των ανθρώπων. Θα μας δώσει και τα εφόδια να χειριστούμε καλύτερα και τις δικές μας δυσκολίες. Ίσως αύριο ο «κλήρος» πέσει και σε εμάς.
Το μέλλον της ανθρωπότητας ανήκει μόνο σε έναν κόσμο συνεργασίας, αλληλεγγύης και προσφοράς.
Τέλος, έχετε εργαστεί στη χώρα μας σε προγράμματα υγείας κυρίως για μετανάστες. Ποια είναι η άποψή σας για τη σχέση των μεταναστών με την ελληνική κοινωνία; Πώς θα χαρακτηρίζατε την παρουσία τους στην Ελλάδα; Αποτελεί πράγματι αρνητική εξέλιξη, όπως θέλουν κάποιοι να τονίζουν ή μήπως τελικά σηματοδοτούν ένα βήμα προς έναν πιο οικουμενικό και ισορροπημένο κόσμο;
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα μοιραζόμαστε καθημερινά τις εμπειρίες των ανθρώπων αυτών μέσω των αποστολών μας ανά τον κόσμο όπως στη Συρία, το Αφγανιστάν, το Κονγκό, την Ιταλία, την Ελλάδα. Η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς μας – και που συχνά τους ωθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες μαζί με ανήλικα παιδιά και ηλικιωμένους γονείς, είναι ο κίνδυνος της ζωής τους λόγω πολιτικής, φυλετικής, θρησκευτικής διάκρισης ή πολεμικής σύρραξης. Ο ρόλος μας δεν είναι να υποδείξουμε την υιοθέτηση συγκεκριμένων πολιτικών για την μετανάστευση αλλά να ζητήσουμε αυτές να έχουν γνώμονα το σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια.
Οι τραγωδίες με θύματα πρόσφυγες, μικρότερες ή μεγαλύτερες σε ότι αφορά στον αριθμό των θυμάτων, δεν είναι κάτι σπάνιο και στην Ελλάδα. Από το 2008 που οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα υλοποιούν επείγουσες παρεμβάσεις για την παροχή ιατρικής βοήθειας σε νεοφερμένους πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά του Αιγαίου και τον Έβρο, έχει δυστυχώς πολλές φορές χρειαστεί να προσφέρουμε ψυχολογική υποστήριξη σε ανθρώπους που έχασαν τους δικούς διασχίζοντας τη θάλασσα ή το ποτάμι, να περιθάλψουμε ασθενείς με σοβαρά κρυοπαγήματα στον Έβρο, να προσφέρουμε βοήθεια σε ανθρώπους που κακοποιήθηκαν από τους διακινητές στη διάρκεια του ταξιδιού.
Η ενίσχυση του ελέγχου των Ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων ωθούν πρόσφυγες και μετανάστες να επιχειρούν όλο και πιο επικίνδυνα ταξίδια με αποτέλεσμα χιλιάδες ανθρώπινες ζωές να χάνονται αναίτια. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση των επιχειρήσεων διάσωσης (π.χ. στη θάλασσα της Μεσογείου) και στη δυνατότητα των προσφύγων να αναζητήσουν με ασφάλεια την προστασία που προβλέπει το διεθνές δίκαιο, καθώς και όποια άλλα μέτρα να τηρούν τις βασικές συνθήκες για την προστασία αυτών των ανθρώπων.
Προσωπικά, δεν πιστεύω ότι είναι η παρουσία των μεταναστών στη χώρα μας η αρνητική εξέλιξη αλλά η μακρόχρονη έλλειψη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής από την πλευρά της Πολιτείας για να μειώσει τις αρνητικές συνέπειες και συνάμα να προστατεύσει τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων. Η συνύπαρξη διαφορετικών ανθρώπινων ομάδων παρουσιάζει ευκαιρίες και εάν επιτευχθεί αυτές να ενταχτούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικής και υλοποίησης που να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες, τότε αποτέλεσμα θα ήταν η ενίσχυση της αλληλεγγύης, της δημιουργικότητας, των συνθηκών διαβίωσης για όλους.
Ποια είναι η Μαριέττα Προβοπούλου
Γεννήθηκε στην Αγγλία το 1976. Μεγάλωσε στην Αθήνα και έχει 2 υπέροχα παιδιά.
Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και Δημόσιας Υγείας στο Λονδίνο και στο Παρίσι.
Από το 2001 εργάζεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, κυρίως για την διεθνή ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF).
Έχει συμμετάσχει σε αποστολές με ρόλο διοικητικής υποστήριξης αρχικά και ρόλους συντονίστριας προγραμμάτων / αποστολών αργότερα:
- στο Μαλαόυι (2001 2002), πρόγραμμα το HIV/AIDS και επιδημία χολέρας (MSF)
- στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν (2002 2004), προγράμματα αποκατάστασης για θύματα ατυχημάτων από νάρκες , αποναρκοθέτηση και εξουδετέρωση UXO (unexploded orndance) στην κοινότητα και σε καταυλισμούς Αφγανών προσφύγων (Handicap International)
- την Μπουρκίνα Φάσο (2005 2006) , πρόγραμμα για το HIV/AIDS , επιδημία χολέρας
- το Περού (2007 2008), πρόγραμμα για το σεισμό στο Πίσκο και HIV/AIDS
- την Αιθιοπία (2009 2010), προγράμματα επισιτισμού, πρωτοβάθμιας υγείας και υγείας μητέρας και παιδιού, χολέρας για Αιθίοπες και Σομαλούς πρόσφυγες
- στην Ελλάδα (2012 2013), , προγράμματα πρωτοβάθμιας υγείας σε μετανάστες σε χώρους κράτησης και άστεγους / άπορους Έλληνες
- Επίσης είχε το πόστο της Αναπληρώτριας Υπεύθυνης Προγραμμάτων για τις χώρες Ζάμπια, Κόνγκο, Νίγηρα, Ελλάδα, Τουρκία και Μαρόκο κατά την περίοδο 2011/2012.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου