Επιτάφιος-Η προλευση του όρου και η χρήση του στο πέρασμα του χρόνου.

Σημαίνει κατά λέξη αυτόν που βρίσκεται πάνω στον τάφο. Στην αρχαία Ελλάδα επιτάφιος λεγόταν ο λόγος που εκφωνούσαν σε ειδικές εορτές που γίνονταν, για να ταφούν στα κοινοτάφια "οι υπέρ πατρίδος πεσόντες".
Η εκφώνηση επιταφίων ήταν πολύ παλιό έθιμο και το ανέφερε ο Αριστοτέλης και ο Διόδωρος με το όνομα "Επιτάφιος αγών" και ο Πλάτωνας με το όνομα "Επιτάφιος λόγος". Ο Θουκυδίδης τοποθετεί την αρχή του εθίμου περίπου στο 490 π.Χ. Το έθιμο ήταν καθιερωμένο με νόμο και η τελετή γινόταν κάτω από την εποπτεία του πολέμαρχου.
Κάθε φορά η πολιτεία όριζε ένα ρήτορα που εκφωνούσε αυτόν το λόγο. Σαν πρώτος τέτοιος ρήτορας είναι σε μας γνωστός ο Περικλής, που εκφώνησε το 430 π.Χ. επιτάφιο λόγο γι' αυτούς που έπεσαν το α' έτος του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Ο επιτάφιος αυτός, γνωστός σε μας από το Θουκυδίδη, είναι ένα αριστούργημα ρητορικής τέχνης και ένας θαυμάσιος ύμνος για τη δημοκρατία. Φαίνεται καθαρά σ' αυτόν ότι η Αθήνα ήταν κράτος που δεν μπορούσαν οι άθλιοι ν' ανέβουν στα κοινωνικά αξιώματα, αλλά μόνο οι ικανοί, ανεξάρτητα από τη φυλή και καταγωγή και την οικονομική κατάσταση.
Ακόμη ότι όλοι ήταν ελεύθεροι να πουν τη γνώμη τους και ότι σέβονταν σε μεγάλο βαθμό τους συμπατριώτες τους. Γι' αυτή τη χώρα, είπε στο τέλος ο Περικλής, έπεσαν αυτοί οι άνθρωποι, γι' αυτό τους αξίζει τιμή και όλοι οι συγγενείς τους πρέπει να είναι υπερήφανοι γι' αυτούς.
Άλλοι ρήτορες που εκφώνησαν επιτάφιους ήταν οι Δημοσθένης, Λεοσθένης, Λυσίας. Ακόμη αναφέρονται επιτάφιοι που εκφωνήθηκαν από τους Αρχίνο και Δίωνα.
Γενικά όλοι οι επιτάφιοι χωρίζονται σε δύο μέρη. Την εισαγωγή, που περιγράφει τη δυσκολία της προσπάθειας αυτών που έπεσαν και το κυρίως θέμα, που αναφέρεται στην καταγωγή των νεκρών, σ' έπαινο προς την πατρίδα και τους συμπατριώτες τους και, τέλος, στη γενναιότητά τους στο πεδίο μάχης και στους άθλους τους. Τέλειωνε ο επιτάφιος με προτροπή προς τους ζωντανούς ν' ακολουθήσουν το παράδειγμα των νεκρών.
Από τον 1ο αιώνα π.Χ. άρχισαν να γίνονται κάθε χρόνο τα "Επιτάφια", εφηβικοί αθλητικοί αγώνες, που διάρκεσαν μέχρι την αρχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Επιτάφιος στην εκκλησιαστική γλώσσα είναι η χρυσοκέντητη εικόνα που εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα στον εσπερινό της Μ. Παρασκευής και στον όρθρο του Μ. Σαββάτου. Αυτή παριστάνει το νεκρό Ιησού μόνο του ή μαζί με τη Θεοτόκο και τον Ιωσήφ και το Νικόδημο, που τον έθαψαν και μαζί τις μυροφόρες γυναίκες. Αργότερα η λέξη άρχισε να σημαίνει, όχι μόνο τη χρυσοκέντητη εικόνα, αλλά και το κουβούκλιο, μέσα στο οποίο τη βάζουν για το προσκύνημα.
Παλιότερα ο επιτάφιος χρησιμοποιήθηκε και για να καλύπτουν τα τίμια δώρα αντί του "αέρος" και κατά τη μεγάλη είσοδο της Θείας Λειτουργίας τον μετάφεραν στους ώμους τους οι ιερείς. Αργότερα, που χρησιμοποίησαν τον αέρα για την κάλυψη των τίμιων δώρων, ο επιτάφιος άρχισε να χρησιμοποιείται μόνο τη Μ. Παρασκευή.
 http://www.livepedia.gr/